رفتارهای مثبت و منفی در قبال نعمات
ذکر، شکر و حمد درجات مختلف رفتار مثبت در قبال نعمات است
در بحث نعمات، نعمات به همه موجودات و انسانها به اشکال مختلف از جانب خدای متعال داده میشود، یعنی شاید شما فردی را پیدا نکنید که نعمت دریافت نکند از خدای متعال. نعمات را در یک نگاه میشود به دو دسته تقسیم کرد، برای انسانها نعمات را به دو دسته تقسیم کرد، نعمات فردی و نعمات جمعی و اجتماعی، نعمات قومی، این دو دسته نعمات وجود دارد. نعماتی که به یک فرد تعلق میگیرد، نعمات اختصاص یافته به یک گروه، قوم، یک جمع. هر دوی اینها رفتار در قبال میخواهد. نعمت، رفتارهای در قبال دارد. مثل بحث ذکر نعمت، مثل بحث شکر نعمت، مثل حمد نعمات، درجات مختلف رفتار در قبال نعمات که از عالیترینهایش حمد در قبال نعمات است و رفتارهای منفی دارد که نتیجه آن رفتارهای منفی میشود غضب خدا، نسبت به آن فرد یا نسبت به آن قوم.
مغضوبین و ضالّین نیز از خداوند نعمت دریافت کرده اند ولی به دلیل رفتار اشتباه جایگاه بدی دریافت کرده اند
بنی اسرائیل یک رفتار منفی داشتند نسبت به نعمات. خدای متعال به آنها نعمت داد نعمتی که خیر بود، نعماتی که جایگاه آن نعمات و ویژگی آن نعمات و در دل آن نعمات خیر وجود داشت، توصیه به سمت نعماتی که در آن توصیه، خیر وجود داشت، اما بنی اسرائیل رفتار درست نکردند، رفتار غیر درستشان چه بود؟ ... تَسْتَبْدِلُونَ الَّذِي هُوَ أَدْنيٰ بِالَّذِي هُوَ خَيْرٌ ، این کار را کردند، به دنبال این بودند که یک چیزی که ادنی بود را جایگزین یک چیزی که خیر بود بکنند، رفتارشان این بود، منششان این بود، خواستههایشان این بود، دغدغههایشان این بود، چرا؟ بخشی به خاطر هوای نفس، بخشی به خاطر لجاجت، بخشی به خاطر شرک. این نوع از رفتار آنها، آنها را مورد غضب قرار داد. ببینید کسانی بودند که نعمت دریافت کرده بودند ولی مغضوب شدند، پس میشوند نعمت یافتگان مغضوب، یعنی اینطور نیست که مغضوبین کسانی هستند که نعمت دریافت نکردند، نعمت گرفتند، خدای متعال به آنها نعمت داده. جزء اَلذّینَ اَنعَمتَ عَلیهِم هستند ولی کدام اَنعَمتَ عَلیهِم؟ کدامشان؟ مغضوبین. همینطور برخی افراد در قبال نعمت رفتار درست ندارند جزء ضالین قرار میگیرند.