شبه جمله ( بسم الله الرحمن الرحیم ) با فعل اقراء و تسبیح توسط رسول الله (ص) کامل می شود و در جریان کشتی نوح (ع) فاعل این جمله خود خداوند بوده است

تکمیل شبه جمله ( بسم الله الرحمن الرحیم ) با فعل قرائت

نکاتی در مورد بسم الله الرحمن الرحیم. در بحث بسم الله الرحمن الرحیم، اول اینکه این جمله بسم الله الرحمن الرحیم یک شبه جمله است و کامل نیست، باید به طریق مفهومی کامل بشود، یا با در نظر گرفتن یک فعل و فاعل و یا با در نظر گرفتن یک مبتدا، این جمله کامل می‌شود. یعنی جمله بسم الله الرحمن الرحیم را یا به یک جمله فعلیه تبدیل کنیم، با اضافه کردن یک فعل و یا به یک جمله اسمیه تبدیل کنیم. در هر دوی این حالت‌ها، استناداتی از قرآن می‌شود داشت و بهش توجه کرد. در قرآن داریم که اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ، وقتی باسم رب را به اسم الله ربط بدهیم و نسبت بدهیم می‌شود گفت که پس اقْرَأْ بسم الله، اقْرَأْ بسم الله الرحمن الرحیم.

تکمیل شبه جمله ( بسم الله الرحمن الرحیم ) با فعل تسبیح

در آیات قرآن داریم که سَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّكَ پس می‌شود گفت که سَبِّحْ بسم الله الرحمن الرحیم.

تکمیل شبه جمله ( بسم الله الرحمن الرحیم ) با فعل ابتدا کردن

مفاهیم دیگری را هم می‌شود در نظر گرفت، مثل ابتدا کردن به اسم الله الرحمن الرحیم. یک معنای دیگر که در قرآن مطرح است گرفتن یک مبتدا است برای بسم الله که در آیه ۴۱ سوره هود مطرح است، بِسْمِ اللَّهِ مَجْراها وَ مُرْساهایکی از حالت‌های نقش نحوی برای این مجرا و موسی در اینجا، مبتداست و می‌شود بسم الله رو در معنای در محل خبر مقدم لحاظ کرد و یا متعلق به یک خبر محذوف. خب این حالت‌ها در قرآن وجود دارد و می‌شود از این حالت‌ها استفاده کرده.

فاعل افعال قرائت و تسبیح در بسم الله الرحمن الرحیم انسان است

در آن معنای سَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّكَ و اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ، فاعل آن افعال انسان است، می‌فرماید تسبیح کن سَبِّحْ بسم ربک یا اقْرَأْ، قرائت کن اقراء کن.

بسم الله الرحمن الرحیم مجرای کشتی حضرت نوح (ع) در موج هایی به بلندای کوه هاست

در آیه ۴۱ سوره هود ظاهر مطلب اینطور به نظر نمی‌آید که فاعل فعل، انسان باشد. فلک یا سفینه نوح جریان پیدا کرد، یعنی تَجْرِي الفلکُ، که میشود الفلک الجاریه، اسم فاعلش می‌شود جاریه،چرا؟ چون الفک تجری، جریان پیدا می‌کند. تجری کجا؟ تجری "فِي مَوْجٍ"، فِي مَوْجٍ كَالْجِبالِ در موجی که شبیه کوه بود، به بلندای کوه بود. این الفلک در این موج جریان پیدا می‌کرد. پس جاری چیست؟ الفک. فضای کلی برای این جریان، یعنی جریان در کجا اتفاق می‌افتد؟ در موج، در همه موج؟ نه، در یک فضایی از موج، باید جریان اتفاقی بیفتد، این جاری شدن اتفاق بیفتد، نیازمند چه است؟ نیازمند مجرا، فضایی که این جریان یافتن در موج در آن فضا اتفاق بیفتد. آن فضایی که کشتی در آن موج‌ها جریان پیدا کرد، آن فضا می‌شود مجرا، مجرای کشتی. خدای متعال می‌فرماید مجرای این کشتی بسم الله است، کشتی چیست؟ جاریه، جاری، چیزی که جریان پیدا می‌کند، تجری. در یک محیط بزرگی هم جریان پیدا می‌کند و باید در آن محیط جریان ایجاد کند برای خودش، فضایی وجود داشته باشد که در آن محیط بزرگ این جریان ایجاد بشود، آن فضا می‌شود مجرا. پس اینجا آنچه که مجرا است چیست؟ بسم الله الرحمن الرحیم. این هم یک معنا از قرآن برای بسم الله. اگر این جریان یافتن در بسم الله بود یعنی در مجرای بسم الله بود، می‌شود تجری بهم فِي مَوْجٍ كَالْجِبالِ اتفاق بیفتد، و الاّ نمی‌شود، چگونه وَ هِیَ تجری بِهِم فِي مَوْجٍ كَالْجِبالِ ؟ چگونه این کشتی می‌تواند جریان پیدا کند و آن‌هایی که بر او هستند، آن‌هایی که راکب بر آن هستند را جریان بدهد فِي مَوْجٍ كَالْجِبالِ؟ وقتی که بسم الله مجرای این کشتی باشد.

فاعل اقراء و تسبیح در بسم الله الرحمن الرحیم ، رسول الله (ص) است

پس این چند معنا را می‌شود از قرآن برای بسم الله الرحمن الرحیم، برای تکمیل شبه جمله بسم الله الرحمن الرحیم و تبدیل آن به یک جمله کامل دنبال کرد، لکن در آن دو معنای تسبیح و معنای اقراء برای بسم الله، فاعل آن افعال انسان است که آن انسان کسی نیست به جز سید ما رسول الله صلوات الله علیه،

فاعل جریان یافتن کشتی نوح (ع) با بسم الله، خودِ خداوند است، در اصل فاعل بسم الله خداوند است

و در آن معنای مجرا برای بسم الله، یک چیزی جریان پیدا می‌کند در مجرا که آن مجرا بسم الله است، لکن آن چیزی که جریان پیدا می‌کند، خودش فاعلیتی برای بسم الله ندارد، یعنی کس دیگری باید آن مجرا را که بسم الله است قرار بدهد، به این خاطر عرض کردیم که به نظر می‌آید که در آنجا که می‌فرماید بِسْمِ اللَّهِ مَجْراها وَ مُرْساها این فاعلیت قرار دادن بسم الله به عنوان مجرا و یا به عنوان مرسا توسط خدای متعال است.

بسم الله الرحمن الرحیم در قالب یک کتاب از سوی سلیمان (ع) و توسط هدهد به یک قوم هدایت نشده و دارای قدرت و توان القا شد

یک مطلب دیگر هم در بحث بسم الله الرحمن الرحیم اینکه در ماجرای سلیمان در سوره نمل مطرح است. سلیمان بسم الله الرحمن الرحیم را کتاب می‌کند، می‌شود کتاب و به وسیله هدهد القا می‌کند به کسی، به یک فرد مقابل. بسم الله الرحمن الرحیم در آنجا در واقع یک کتاب است، کتاب کریم، یک کتابی است از جانب سلیمان و به وسیله هدهد القاء می‌شود به یک فردی که هدایت شده نیست، در راه خدا نیست، دارای توانمندی است، أُوتِيَتْ مِنْ كُلِّ شَيْءٍ از هر شیئی یک چیزی داشت، یک بهره‌ای داشت، یک دستاوردی داشت، وَ لَها عَرْشٌ عَظِيمٌ و برای او عرش عظیمی بود. از زبان هدهد اینجا مطرح است که آنها هدایت شده نبودند، فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِيلِ شیطان آنها را از سبیل خدا بازداشت فَهُمْ لا يَهْتَدُونَ أَلَّا يَسْجُدُوا لِلَّهِ .

احتمالاً توصیف خداوند از زبان هدهد به مخفی و پنهان بودن قوم سبأ نیز اشاره دارد

جالب است اینجا هدهد خدا را به توصیفی وصف می‌کند که فقط همین یک بار در قرآن آمده، الَّذِي يُخْرِجُ الْخَبْءَ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ احتمالاً این نوع وصف، این نوع وصف از خدای متعال به ماجرای قوم سبأ، به ماجرای بلقیس و قومش مربوط است و آنها باید یک شکلی از پنهان بودن، مخفی بودن، خبء بودن، در استتار بودن را در محدوده پهنه آسمان‌ها و زمین داشته باشند که هدهد اینگونه خدا را وصف می‌کند که آنها سجده نمی‌کنند خدایی را، خدایی که این گونه الخبء، این نوع پنهان بودن را هم در آسمان‌ها و زمین بیرون می‌آورد و آشکار می‌کند.

تحول قوم سبأ با القای بسم الله الرحمن الرحیم از سوی حضرت سلیمان (ع) و کارگزار ایشان یعنی هدهد

پس این یک معنا از بسم الله الرحمن الرحیم است که در واقع توسط یک ولیّ خدا، توسط یک مَلِک از جانب خدای متعال جریان پیدا می‌کند، به شکل کتاب و از طریق یک کارگزار که در ماجرای سلیمان این کارگزار هدهد است و این جریان بسم الله الرحمن الرحیم تا نزد کسانی که در پنهان‌ترین نقاط عالم حضور دارند، هست، انجام می‌شود و به آنها می‌رسد و کسانی که به بیان هدهد شیطان راه هدایت آنها را صدّ کرده و هدایت نمی‌شوند برای سجده به خدا و افراد توانمندی هستند و دارای قواهای زیادی هستند، آغاز هدایت آنها به وسیله بسم الله الرحمن الرحیمی است که سلیمانی کتاب می‌کند به سوی آنها و به وسیله کارگزار خود هدهد القا می‌کند به سوی آنها، در واقع سلیمان علیه السلام با یک بسم الله الرحمن الرحیم، یک مخفیگاه مشرکین، مخفیگاه کسانی که هدایت نشده بودند را در عالم، متحول کرد. اهالی این مخفیگاه پنهان در عالم را متحول کرد و هدایت کرد.