صراط انسان ها بر اساس رفتار در قبال نعمات مشخص می شود
اهمیت نعمت، مسیر دریافت آن و رفتار در قبال آن
یک بحث در خصوص نعمت. نعمت قیمت دارد، نعمت مهم است، مسیر دریافت نعمت مهم است. درست است که انسان وقتی نعمت هم نداشت باید در راه خدا باشد لکن مسیر، به سوی نعمت است، در دنیا ممکنه نعمتی کم یا زیاد باشد لکن در مسیر، در آخرت، خوبان به سوی پر نعمتی حرکت میکنند، در جنات بحث نعمت مطرح است، از عالیترین موقعیتها در عالم مربوط به نعمت است که مطرح است با عنوان النعیم و میفرماید که إِنَّ الْأَبْرارَ لَفِي نَعِيمٍ ، تا رفتار انسان در قبال نعمت چه باشد.
دسته بندی انسان ها بر اساس رفتار در قبال نعمت
در سوره حمد آیه هفتم میفرماید که صِراطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَ لَا الضَّالِّينَ ، افرادی هستند که خدای متعال به آنها نعمت داده، خب این قسمتش خوب است به جز دو دسته، و آن دو دسته چه کسانی هستند؟ کسانی که خدای متعال به آنها نعمت داده، مغضوب شدند، مثل بنی اسرائیل، کسانی که خدای متعال به آنها نعمت داده، ضالّ شدند. انسان باید مراقب باشد که وقتی نعمت را از جانب خدای متعال دریافت میکند، جزء مغضوبین نباشد یا جزء ضالین نباشد. یعنی یک کسانی هستند که نعمت دریافت میکنند لکن در مسیر غلط استفاده میکنند، راهشان راه غلطی است. میفرماید صِراطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ ، صراط کسانی که به آنها نعمت دادهای، همه کسانی که به آنها نعمت دادهای؟ صراط همه اینها؟ نه، غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ ، غیر آنهایی که بر آنها غضب کردهای، فقط اینها؟ نه، غیر ضالین آنها، پس یک صراط داریم، صراط در بین انسانها، وقتی میخواهد به انسانها تعلق پیدا کند بر اساس رفتار آنها در قبال نعمت است، یعنی بر اساس اینکه به انسانها نعمت داده شده است صراط برای انسانها معنا میشود. صراط بعد از نعمت است، مفهوم صراط برای انسانها و متعلق به انسانها بعد از نعمت است، ولی خب بعد از نعمت و بر اساس رفتار در قبال نعمات. صراط متعلق به انسانها دستهبندی میشود، مفهوم صراط شکل میگیرد و دستهبندی میشود. لذا میفرماید یک کسانی هستند که خدای متعال به آنها نعمت داده، این کسانی که خدای متعال به آنها نعمت داده سه دسته هستند، یک دسته مغضوب، یک دسته ضال، یک دسته بقیه. بله در قبال نعمت این سه دسته افراد وجود دارند. انسانها یا چنان رفتاری در قبال نعمات خدای متعال دارند که مغضوب خدا میشوند، غضب خدا بر آنها قرار میگیرد، یا چنان رفتاری دارند با نعمات که جزء ضالین هستند، بر اساس نعمت هیچ هدایتی ندارند، بر اساس نعمت هیچ هدایتی نمیکنند، نه هدایت میشوند نه هدایت میکنند، نه تنها هدایت نمیکنند، نعمتشان ابزار گمراهی است. پس این سه دسته افراد در قبال نعمت وجود دارد، در قبال نعمتهایی که خدای متعال بر آنها عطا میکند، بر اساس رفتار در قبال این نعمتها، صراط آنها معلوم میشود.
صراط مستقیم خاصه کسانی است که به عالم از منظر حمد توجه می کنند
کسانی که رفتار درست دارند یعنی جزء کسانی نیستند که به خاطر رفتار غلط در قبال نعمتها مغضوب شدهاند، یا جز کسانی نیستند که به خاطر رفتار غلط در قبال نعمتها ضال هستند. این افراد، این افرادی که جزء این دو دسته نباشند، صراطی به آنها تعلق میگیرد، خدای تعالی آنها را به صراطی میکشاند، بر صراطی قرار میدهد که آن صراط، صراط مستقیم است. آنهایی که رفتار درست در قبال نعمت دارند، خدای متعال آنها را به این صراط هدایت میکند، صراط مستقیم. صراط مستقیم خاصه کسانی است که در سوره حمد از خدای متعال این را درخواست میکنند، خاصه کسانی است که به عالم از منظر حمد توجه دارند، خاصه کسانی است که به دنبال توحید در عبادت، توحید در استعانت هستند و این گونه هستند.