تفاوت شکر و حمد در جهت آنهاست یکی در جهت پرورش نفس انسان است و دیگری در جهت توجه به نفس الله

وقتی انسان شکر می کند حتماً خاصیتی برای نفس او ایجاد شده یعنی حتماً منفعتی، بهره ای یا موهبتی به او رسیده که شکر می کند

یک نکته در ذیل بحث حمد و تفاوتش با شکر. شکر لِنفس انسان است، حمد لِنفس الله است. شکر حول نفس انسان می‌چرخد. کسی که شکر می‌کند نعمتی را آن نعمت را و استفاده از آن نعمت را در جهت خودش خواهد داشت، آن نعمت اصلاً در جهت اوست که شکر می‌کند. لکن شکر برای اشیاء و نعماتی است که جهت آن برای نفس انسان است، برای خود انسان است، نفس نه به معنای منفی‌اش. یک انسان که شکر می‌کند خاصیت دارد برای خودش، یکی از خواصش این است که نعمت را افزایش می‌دهد. وقتی انسانی شکر می‌کند نفسش وجود دارد، نفسش هست و شکر می‌کند. شکر پیرامون نفس انسان است و ارتقا دهنده نفس انسان، نفس از امّاره تا به نفس مطمئنه. شکر نفس انسان را ارتقا می‌دهد و پیرامون موضوع نفس انسان است.

در حمد توجه انسان به سمت خداوند است توجه به نفس الله است

حمد برای کنار گذاشتن نفس است، هر آنچه که نفس است، نه منفی، ها، منفی هم و مثبت هم. با حمد توجه انسان به سمت وجود خداست، به سمت نفس خداست. با شکر توجه انسان به سمت نفس خودش است البته در فضای تقدیر و تشکر از خدای متعال، در فضای شکر خدا، در فضای اینکه خدا را می‌بینیم ولی از جهت خودمان، خدا این را به من داده، به من داده من این استفاده‌ها را بکنم، این جهتش را داری نگاه می‌کنی، من باید این گونه استفاده کنم.

شکر جهت پرورش نفس انسان و رسیدن به نفس مطمئنّه است و حمد جهت توجه انسان به نفس الله است

کسی که شکر بهتر می‌کند به این فکر می‌کند که من باید از این نعمت‌ها بهترین استفاده‌ها و بجاترین استفاده‌ها را ببرم، بهترین بهره‌ها را از این نعمت‌ها به نفسم برسانم، نفسم نباید اماره باشد، با این نعمت‌ها باید نفسم به نفس مطمئنه تبدیل بشود، در این فضاست. حمد کدام جهت ماجراست؟ حمد آن روی سکه است. حمد آن روی ماجراست. خدا به تو نعمت داده، خدا، دیگر نگاه نمی‌کنی به نعمت، خدا، جهت ماجرا نفس الله است. در این فضا جمال خدا را می‌بینی، جمال و جلال خدا را می‌بینی. خدا به تو محبت کرده، نعمت داده، آنجایی که از نعمت بیشترین استفاده را می‌بری و بهترین استفاده را می‌بری و توجه داری که خدای متعال این نعمت را داده و در راستای هدفی که خدا آن نعمت را داده، آن نعمت را استفاده می‌کنی، می‌شود شکر. آنجایی که می‌خواهی دست خدا را ببینی و آن چیزی که برای تو قیمت دارد، دست خداست، در آن ماجرا، در آن نعمت دادن، در آن اتفاق، در آن سختی، در آن خوشی، دست خدا برای تو قیمت دارد و مهم است و تمام توجه تو، توجه به دست خداست، تمام نگاه تو و توجه تو به سمت وجه الله است، آنجا شما وارد دایره نظام حمد شدی.