محمود شدن یعنی جایگاه یافتن در نزد خدا در صورت حذف همه مخلوقات یعنی جایگاه یافتن در وجه الله؛ اسم الله؛ عضد الله و یدالله

بحث حمد از جانب خداوند برای خود خداوند مطرح نیست

وقتی بحث حمد مطرح است، در اوج، خدای متعال است. بحث کجا مطرح است؟ یعنی بحث در گام اول و دوم توحید مطرح است، از گام اول توحید به سمت گام دوم توحید، ریشه کجاست؟ ریشه گام دوم توحید است، گام دوم توحید یعنی چه؟ یعنی الله وقتی فقط الله است، وقتی فقط وجود خدای متعال مطرح است، وقتی غیر اللهی وجود ندارد، وقتی خلق اللهی وجود ندارد، وقتی مفهوم خلق وجود ندارد. خب خود خدای متعال که اولینِ این مطلب است، لذا این بحث برای خودش، از جانب خودش مطرح نیست، لذا این بحث از جانب خدای متعال برای وجود خدا مطرح نیست و ضرورتی به طرح ندارد، چون دوئیت این دو واضح است، خدا، خلق خدا.

با تصوّر حذف همه مخلوقات اگر انسان در نزد خداوند جایگاهی داشت آنگاه او محمود است

این بحث برای چه کسی مطرح است؟ خدای متعال مفهومی را مطرح کرده، با عنوان حمد، بحث را برای مخلوقات مطرح کرده، یعنی چه؟ یعنی ای انسان، اگر مخاطب انسان باشد، ای مَلِک، اگر مخاطب ملک باشد، یعنی ای انسان آیا بدون خلق، بدون وجود خلقت، بدون وجود همه مخلوقات، تو جایی داری؟ حمد در پاسخ به این سوال است. اگر کسی بدون وجود همه مخلوقات، پاسخ به این سوالش مثبت بود، بله من جایی دارم، در حقیقت مثبت بود او محمود است. اگر کسی پاسخش به این سوال بود آری، اگر خدای متعال در پاسخ به این سوال برای این انسان پاسخ آری داشت، یعنی این انسان محمود است، یعنی این انسان نزد خدا بدون توجه و وجود به همه خلق الله جایگاه دارد، شأن دارد و وجود دارد، این مطلب، مطلب مهمی است. یعنی اگر همه خلق الله نباشند، آن انسان هست.

محمود شدن یعنی جانمایی در اسم الله، عضد الله، وجه الله و یدالله

وقتی کسی محمود شد یعنی خدای متعال به او جا داده است، به او جایگاه داده است، بدون در نظر گرفتن مخلوق، جایگاه داده است در وجود خودش، در اوصاف خودش، در آنچه که متعلق به خداست، در آنچه که شما می‌گویید اسم الله، در آنچه که شما می‌گویید وجه الله، در آنچه که شما می‌گویید یدالله، در آنچه که شما می‌گویید عضدالله، خدا به این افراد جا داده است. اگر یک زمانی همه خلق عدم بشود بر فرض چنین فرضی رو تصور بکنید، همه خلق عدم بشود، یدالله عدم می‌شود؟ عضدالله هیچ می‌شود؟ وجه الله هیچ می‌شود؟ فرق بین عضدالله، یدالله، وجه الله، و موضوعاتی از این دست را با خلق الله ببینید، حمد یعنی جای شما در این موضوعات کجاست، شما در این موضوعات جا پیدا کنید، شما در این مفاهیم جانمایی بشوید. احمد یعنی کسی که عالی‌ترین جایگاه را در این موضوعات و مفاهیم دارد. عالی‌ترین است در یدالله، عالی‌ترین است در وجه الله، عالی‌ترین است در عضدالله، عالی‌ترین است در روح الله، عالی‌ترین است در موضوعات این چنینی.