بحث ظرفیت ها در فاز دوم نرم افزار با ذکر مثال آیه اول سوره قدر
توجه به بحث ظرفیتها، توسعه پایگاه داده است و بحث رو بسیار گسترش میدهد. مثلا ما میآییم در آیه اول سوره قدر بحث میکنیم، میگیم إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فىِ لَيْلَةِ الْقَدْر میخواهیم همین رو بحث کنیم بر اساس ظرفیتها، چند تا موضوع را میشه بحث کرد، یکی در خصوص ظرفیتهای نحن فاعل است، وقتی که مبتدا است، این ظرفیت رو داره. یکی ظرفیتهایی است که اِنّا وقتی اسم اِنّ است و در عین حال فاعل فعل است، یعنی مرجع ضمیر فاعل فعل است. این خودش یک ظرفیتهایی داره، باید ظرفیتهایش را از توی قرآن احصا کنیم بیاوریم اینجا و در موردش بحث کنیم. یکی در مورد بحث ظرفهای زمانی است که با فی مطرح میشوند، جار و مجرور با جار فی، ظرفیتهایی که این جار و مجرور هم در مشخصات خودشان دارند، هم در روابطی که دارند، مثلاً مثل روابط نحوی. حالا فرض کنید به یکی از این ظرفیتها توجه کنیم، مثلاً ظرفیت فعل نزول در باب افعال، پس سه تا مشخصه برای این واژه آوردیم، ریشه نَزَلَ، باب افعال، نقش فعل. وقتی این رو توجه میکنیم میگیم ببینیم این در قرآن چه ظرفیتهایی دارد؟ ظرفیتهای مشخصات رو میتوانیم در نظر بگیریم، وقتی ریشه نَزَلَ در باب افعال و نقش فعل به کار میرود، یک سری مشخصات دیگر صرفی و نحوی بهش تعلق میگیرد که آنها جزء ظرفیتهایش هستند. میتوانیم این رو یک مقدار کاهش بدهیم، از این سه ویژگی که برای این تعریف مسئلهمون در نظر گرفتیم، یعنی گفتیم سه ویژگی ریشه نَزَلَ باب افعال و نقش فعل، یکیاش رو کسر بکنیم دوتا رو در نظر بگیریم، یا دوتا کسر کنیم، یکیاش رو در نظر بگیریم، مثلاً بیاییم بگوییم ما ریشه نَزَلَ رو بگذاریم کنار، خدمت شما عرض کنم که، واژه باب افعال در نقش فعل چه مشخصاتی دارند، یکی از مشخصاتی که بهش اضافه میشه، لیست ریشههاست. ریشههای دیگری که با این نزول در ارتباط هستند. یک ذره بحث را سادهتر کنیم که مفهومتر هست، تا ذهنمون آماده تر بشه این است که ریشه نَزَلَ در باب افعال در نقش فعل، چه ظرفیتهای مرتبط نحوی در کاربرد در قرآن، با سابقه کاربرد در منبع قرآن، دارند؟ وقتی این مسئله را دربیاوریم میگوییم ریشه نَزَلَ در باب افعال وقتی فعل هست، مفعول دارد، مفعول به صریح، جار و مجرور با جار مِن دارد، جار و مجرور با جار عَلیَ دارد، جار و مجرور با جار الی دارد، جار و مجرور با جار فی دارد، ظرف مکان دارد، ظرف زمان دارد، ممکنه توجه کنیم ببینیم که تمیز دارد، ممکنه پیدا کنیم که فاعل یا مفعولش، حال دارد، ممکنه ببینیم مفعول مطلق دارد، اینها را نگاه میکنیم، اگر اینها را درآوردیم حالا در بررسی آیه اول سوره قدر، بر اساس این ظرفیتها، به عنوان مثال این آخرین ظرفیتی که مفهومتر است بحث میکنیم میگوییم گفته شده که إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فىِ لَيْلَةِ الْقَدْر سوال میپرسیم مِن چه چیزی؟ عَلَی چه چیزی؟ الی چه چیزی؟ ظرف مکانش چیست؟ آیا مفعول مطلق اینجا قابل گفتن هست؟ مفعول لهاش چیست، اگر در ظرفیتهایش وجود داشته باشه؟ بحث توسعه پیدا میکنه، جاخالیهای بحث معلوم میشه.