خداوند باری تعالی، رسول الله صلوات الله علیه و حضرت آدم علیه السلام در بحث نسیان

عهد خداوند از حضرت آدم علیه السلام نسبت به الوعید

در آیه ۱۱۵ ام سوره طه، ذیل بحث عهد نسبت به آدم علیه السلام. خدای متعال اینجا میفرماید، وَ لَقَدْ عَهِدْنَا إِلىَ ءَادَمَ مِن قَبْلُ فَنَسِىَ وَ لَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْمًا . اینجا چند تا بحث وجود داره، یکی اینکه این عهد در مورد چی بوده؟ از جمله بروز اصلی که اینجا وجود داره در پاسخ به این مطلب، عهد نسبت به نوع حرکت، نوع مسیر در هماهنگی با خدای متعال در خصوص الوعید . خدای متعال مسیر بسوی الوعید را چیدمان کرده، تصریف کرده و شما باید دقیقاً مطابق این تصریف، به سوی الوعید حرکت کنید. موضوع سر باز زدن از الوعید نیست ها. برخی‌ها ممکنه مسیر الوعید را حرکت نکنند، برخی‌ها ممکنه الوعید رو باور نکنند، ایمان نداشته باشند. داستان آدم علیه السلام چه بود؟ خدای متعال از حضرت آدم علیه السلام عهدی گرفت نسبت به الوعید آدم چه کسی است؟ کسی که علم الاسماء به او داده شده، با علم الاسماء نسبت به الوعید ، عهدی گرفته شد،

بحث نسیان در مورد خداوند و رسول الله صلوات الله علیه

در ادامه مطرح است، فَنَسىِ، آدم نسیان کرد. آیا این نسیان به معنای فراموشی است؟ خدای متعال ناسی هست، هم ناسی موضوعات مثبت و هم ناسی نسبت به انسانها، نسبت به برخی از انسانها. نسیان خدای متعال در مورد برخی آیات، در بحث نسخ آیات مطرح است که، ما نَنْسَخْ مِنْ آيَةٍ أَوْ نُنْسِها ، یعنی خدای متعال ناسی آیات هم هست. رسول الله ص هم براشون بحث نسیان مطرح است، هم در بحث قرآن در سوره اعلی، هم در مورد بحث قران، این بحث نسیان برای رسول الله ص مطرح است، هم در مورد برخی از رفتارها، مثل برخی ذکرهایی که و توجهاتی که رسول الله ص باید داشته باشه. این بحث نسیان برای ایشان مطرح است، نه اینکه ایشون حتماً این نسیان را داشته. این خطر نسیان را برای رسول الله ص، یا این موضوع نسیان برای رسول الله ص مطرح است. نسیان همه جا منفی نیست. اونجایی که خدای متعال ناسی برخی آیات هست، منفی نیست، یعنی مرتکب یک فعل منفی نشده. لزوما در اون، در سوره اعلی، بحث سَنُقْرِئُكَ فَلا تَنْسى،‏ إِلَّا مَا شَاءَ الله اونجا هم اگر بر اساس مشیت خدا اون نسیان صورت بگیره، نسیان منفی نیست. پس همه نسیان ها منفی نیست و همه ناسی ها مرتکب رفتار منفی لزوماً نمی شوند. مطلب بعدی اینکه در نسیان لزوما عدم علم نیست، یعنی بحث فراموشی نیست. خدای متعال وقتی آیه ای رو نسیان می کند به این معنا نیست که ناآگاه بود، فراموش کرده بود، از دایره علم خدا خارج شده بود، به این معنا نیست.

عزم در حضرت آدم علیه السلام

یک بحث بعدی که در این آیه مطرح است، بحث لَمْ نجِدْ لَهُ عَزْمًا است. میفرماید ما عزمی برای او نیافتیم، عزم به چه معناست؟ اینجا این جمله رو باید چگونه معنا کرد؟ اینجا چند مطلب وجود داره، یکی معنای عزم هست. معنای عزم به معنای تصمیم، اراده، نقطه آغاز یک ماجرا نیست. عزم یک موضوعِ چند مولفه‌ای است. مثلاً در آیه ۱۷ سوره لقمان می فرماید که اقامه نماز، امر به معروف، نهی از منکر، وَ اصْبرْ عَلىَ‏ مَا أَصَابَك ، اینها از عزم امور هستند. همه اینها با هم. یه کسی ممکنه اقامه نماز داشته باشه، امر به معروف داشته باشه، نهی از منکر داشته باشه، در صبر عَلىَ‏ مَا أَصَابَك، ضعف داشته باشه، اون موقع ما به اون فرد میگیم تو عزم نداشتی. نمیگیم نماز نداشتی، نمیگیم نهی از منکر یا امر به معروف نداشتی. ولی به او میگیم تو عزم نداشتی. یه کسی ممکنه در یک مسیری بسیار هم محکم و با سعی و تلاش و کوشش پیش بره، توکلش ضعف داشته باشه، میگه فَإِذا عَزَمْتَ‏...