اخراج از یک مکان به معنای تغییر محیط پیرامونی است ولی هبوط، علاوه بر آن صفات، شخصیت و موقعیت شخص هبوط کننده را نیز تحت تاثیر قرار می دهد
نکتهای در بحث هبوط مربوط به آدم علیه السلام. در بحث هبوط، این رو باید توجه داشته باشیم که در کنار بحث هبوط برای آدم علیه السلام، بحث دیگری هم وجود داره، اخراج آدم ع. یعنی در خصوص بحث جنت آدم، ما هم بحث اخراج از جنت را داریم، و هم بحث هبوط را داریم، این دوتا مفهوم در کنار هم به چه شکل هست؟ چه معنایی داره؟ همین بحث رو در مورد شیطان هم داریم، اون موقعی که بر آدم سجده نکرد، در آیه 13ام سوره اعراف داریم که قَالَ فَاهْبِطْ مِنهَا فَمَا يَكُونُ لَكَ أَن تَتَكَبَّرَ فِيهَا فَاخْرُجْ إِنَّكَ مِنَ الصَّغِرِين این بحث برای ابلیس هم مطرح هست، هم بحث هبوط هم بحث اخراج. آیا در بحث هبوط، اتفاقی در پیرامون هم میافته؟ ببینید وقتی شما از یک محیطی خارج میشوید، آیا به این معناست که در یک محیطی بودید، بعد از خروج از اون محیط، دیگه در اون محیط نیستید؟ ظاهراً اینطور هست در بحث اخراج و خروج یک تغییری در محیط پیرامون اتفاق میافته و اون محیط پیرامون دیگه برای اون فرد نیست، وجود نداره. اون فرد اگر از شهری اخراج میشه و این فعل اخراج برایش محقق بشه، دیگه در اون شهر نیست. ظاهراً در بحث اخراج، تغییر محیط پیرامون مطرح است، آیا در بحث هبوط هم همینطور هست؟ آیا هبوط به پیرامون برمیگرده یا به یک موضوعی در درون آن فرد، یک موضوع شخصیتی؟ آیا میشه توجه کرد به اینکه بحث هبوط یک تناظری با شخصیت فرد داره؟ جایگاه شخصیتیات رو پیدا کن. هبوط از یک فضایی که درش هستی، از یک شخصیتی که درش هستی، از یک صفاتی که درش هستی، در قبال چه چیزی؟ در قبال خدای متعال. این رو توجه کنید که هبوط لزوما تغییر فضای پیرامون نیست بلکه یک نشانهای رفته صفات اون فرد رو، شخصیت اون فرد رو، نوع عمل اون فرد رو، نوع سلوک اون فرد رو و توجه میده موقعیت اون فرد رو نسبت به خدای متعال در اوامر و نواهی از خدای متعال.