در جستجوی معناشناسی بیت با توجه به موضوعات درون بیوت و رفتار های در قبال آن ها

تقسیم بندی بیت با توجه به انتساب آن به افراد

نکاتی در مورد بحث بیت:در بحث بیت باید اولاً به انتساب بیت توجه کنیم. بیت به چه کسی منتسب است؟ بر اساس این باید بیوت را تقسیم بندی کنیم: بیت الله. بیت برخی انسان‌ها. بیت برخی انبیاء. آنجایی که بحث بیت هست باید این را دنبال کنیم که بیت چه کسی؟ .

بیت منتسب به خداوند جمع بسته نشده است

در بحث بیت، خدای متعال، بیت مربوط به خودش را به عنوان بیت الله ذکر می‌کند . احتمالاً ممکن است ما بحث بیوت خدا نداشته باشیم، بیوت الله. بحث بیت الله مطرح است.

شناخت موضوعات و رفتارهای مربوط به بیوت

خوب اگر به آیه‌ای می‌رسیم که بحث بیت در آن است و متعلق بودن به شخص در آن ذکر نشده باید این را توجه کنیم که اینجا از چه بیتی، بیت چه کسانی صحبت میکند؟ مثلاً در آیه ۳۶ سوره نور وقتی می‌فرماید: فی بیوت . از بیوت چه کسانی صحبت می‌کند؟ . طبق آیات قرآن، ما باید این سوال را بپرسیم: فی بیوت؟ . بیوت چه کسانی؟ . بر اساس این دسته‌بندی، رفتارها و موضوعات مربوط به این بیوت را بشناسیم، مفهوم بیت را و موضوع بیت را دنبال بکنیم.

اگر بیت در آیه 97 سوره مائده مفعول دوم باشد خداوند رفتارهای جدا گانه ای در قبال کعبه و (البیت) مطرح کرده است

در بحث بیت الله، مباحثی مطرح است: . اولاً بیت الله به چه چیزی تعلق گرفته؟ . در آیه ۹۷ سوره مائده می‌فرماید: جَعَلَ اللَّهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرامَ قِياماً لِلنَّاسِ . دو جور اونجا می‌شود معنا کرد: . یکی اینکه بحث البیت، بدل از کعبه باشد. یکی اینکه بحث البیت، مفعول دوم باشد. خوب اگر بدل از کعبه باشد، در واقع یک تعریفی از کعبه هست، یک توجهی به کعبه است. و اگر مفعول دوم باشد، که دور از ذهن هم نیست که اینطور باشد و در این حالت آن قیاما للناس، حال هست و نقش حال دارد، پس می‌شود اینکه خدای متعال یک وجهی برای کعبه قرار داده و قائل هست و آن، بیت بودن است. پس موقعیت کعبه، البیت است. یعنی شما وقتی به کعبه نگاه می‌کنید که کعبه بخشی از مسجدالحرام هست، وقتی به کعبه نگاه می‌کنید، یک وجه دیگر باید آنجا ببینید و آن، بیت بودن کعبه است. و خدای متعال در قبال مسجدالحرام و کعبه رفتارهایی مطرح می‌کند و در قبال "البیت" یعنی بیت الله، رفتارهایی مطرح می‌کند.

حج و عمره دو رفتار مطرح شده درقبال بیت الله

خوب از جمله رفتارهایی که برای وجه البیت مطرح هست بحث حج و بحث عمره هست. در آیه ۱۵۸ سوره بقره می‌فرماید:. إِنَّ الصَّفا وَ الْمَرْوَةَ مِنْ شَعائِرِ اللَّهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ أَوِ اعْتَمَرَ . دو تا فعل که باید در قبال البیت انجام بشود:. یکی بحث فعل حجج . و دیگری بحث فعل اعتمار. با فعل حجج، فرد می‌شود: حاجی، می‌شود: حاجی البیت. با فعل اعتمار، فرد می‌شود: معتمر البیت. پس دو تا موقعیت و صفت باید انسان‌ها نسبت به بیت داشته باشند، نسبت به بیت الله:. یکی حاجی بودن . یکی معتمر بودن.

حج و اعتمار نسبت به بیت الله مطرح شده نه مسجد الحرام

و این را هم باید توجه داشته باشیم که این رفتار نسبت به بیت هست. بحث حج در قبال مسجدالحرام مطرح نیست. بحث حج در قبال کعبه مطرح نیست. بحث حج به جهت وجه البیت مطرح است. بحث اعتمار برای بحث البیت مطرح است.

عمارت مسجدالحرام هر چند که به دست مشرکین نیز انجام می شود ولی فقط به دست مومنین مورد پذیرش است

البته بحث عماره در قبال مسجدالحرام هم مطرح است،. ولی این بحث عمارت مسجدالحرام را هم مشرکین می‌توانند انجام دهند هم مومنین. البته از مشرکین مورد قبول نیست ولیکن از مومنین مورد پذیرش هست. لذا در آیات هفدهم و هجدهم سوره توبه همین معنا را دنبال می‌کند. در آیه 17، 18 و 19 سوره توبه این معنا دنبال می‌شود که: مشرکین هرچند که عمران کنند مساجد الله را ولیکن برایشان چیزی نیست و اعمالشان حبط می‌شود. در واقع، عمران کردن، عمارت کردن مساجد الله را باید کسانی انجام بدهند که اهل ایمان به الله و یوم آخر و اهل اقامه صلاه و ایتای زکات هستند و کسانی هستند: که لم یخشَ الا الله . از کسی خشیت ندارند الا از الله.

عمارت بیت به دست کس دیگری است که شده بیت المعمور و رفتار مومنین نسبت به بیت اعتمار است نه عمارت

وقتی بحث عمران مساجد مطرح هست این مربوط به افراد مختلف می‌تواند باشد. اما در بحث اعتمار یعنی باب افتعال از عمر، موضوع مربوط به البیت است. خدای متعال امر به این موضوع کرده است. دعوت به این موضوع کرده است: حج البیت . و اعتمار البیت. اعتمار نه به معنای اینکه شما، بیت را معمور می‌کنید. اینجا باب افتعال هست. نه به معنای عمر البیت. عمر البیت جای دیگری انجام می‌شود. عمر مسجد الحرام، توسط افراد مختلف، و انسان‌ها و توسط مومنین و مشرکین می‌تواند انجام بشود ولیکن، عمارت کردن بیت توسط مومنین و انسان‌ها نمی‌تواند انجام بشود. توسط ماها نیست. ما اعتمار می‌کنیم بیت را. عمران بیت و عمارت بیت، جای دیگر انجام شده. و بیت، توسط کس دیگری انجام شده، . فاعلش کس دیگری است و بیت شده البیت المعمور. بیت، بیت عمارت شده است. در سوره طور همین معنا هست: وَ الطُّورِ . وَ كِتابٍ مَسْطُورٍ . فِي رَقٍّ مَنْشُورٍ . وَ الْبَيْتِ الْمَعْمُورِ . وَ السَّقْفِ الْمَرْفُوعِ .

عامری بیت را عمارت کرده که بیت المعمور شده است

در سوره طور بحث موضوعاتی است که خدای متعال برای برخی اشیا قرار داده. یعنی این اشیا، مفعول برخی از رفتارها بودند. کتاب، مسطور هست. ساطر، کس دیگری است. یک فعل سطر بوده، بر کتاب انجام شده، کتاب شده: مسطور. این مسطور شدن کتاب کجا بوده؟ فی رق منشور و البیت المعمور عمارت شده است بیت، و السقف المرفوع و سقف، رفعت یافته است، . و البحر المسجور و دریاها و بحر، یک حالت پر و برافروختگی یافته. بحث اعتمار به این بحث بیت المعمور مربوط هست. و باید اینجا را توجه کرد. یک عامری هست، بیت را عمارت می‌کند، بیت شده است بیت معمور و شما باید اعتمار کنید بیت را. پس ببینید در بحث بیت، وقتی شما به بیت الله می‌رسید، خدای متعال اینگونه توجه می‌دهد به بیت، به وجه بیت کعبه.

تمایز بین کعبه و بیت بودن کعبه

پس یک جایی که یک موقعیتی که از یک جهت کعبه هست از یک جهت بیت هست. آن زمانی که خلق الارض انجام نشده بود، کعبه نبود، مسجدالحرام نبود، لکن ممکن بود مطرح بشود که بحث بیت الله معنادار بود. پس در بحث بیت با توجه به یک موضوعی پیدا می‌کنیم و آن اینکه یک شیئی، یک موقعیتی، یک موضوعی داریم، که آن شئ می‌تواند محل بیت باشد. یک موقعیتی که آن موقعیت، محل بیت است. لذا اینجاست که می‌فرماید: . وَ إِذْ بَوَّأْنا لِإِبْراهِيمَ مَكانَ الْبَيْتِ. مکان البیت کجاست؟ مسجد الحرام . مکان البیت کجاست؟ کعبه . جایی که موقعیتی که بیت آنجا کون می‌شود.. آنجا بیت می‌شود. مکان البیت یعنی جایی که آنجا بیت می‌شود.

بین یک موقعیت و بیت بودن آن موقعیت تمایز وجود دارد و هرکدام رفتار های در قبال خود را دارند

پس اینطور هست یعنی ما باید در بحث بیت، این تمایز بین یک موقعیتی که می‌تواند بیت باشد، و می‌تواند نباشد، یک موقعیتی که تفاوت هست بین آن موقعیت و بیت بودن آن موقعیت، یک مکان و بیت بودن آن مکان، اینجا تفاوت هست. یک شئ ای هست، یک جایی هست، آنجا هست برای خودش موضوعاتی دارد، برای خودش رفتارهایی دارد نسبت به آنجا، آنجا در ضمن، بیت هم هست. کعبه رفتارهایی دارد، بیت بودن کعبه رفتارهایی دارد. خوب این یک بحث در بیت.

تقسیم بندی بیوت از جهت انتساب به افراد و شناخت رفتار در قبال آن بیوت

ما از این مدخل ها باید ورود کنیم و ببینیم که:. اولاً وقتی گفته می‌شود بیت، معنا چیست؟ . دوماً در قبال این دسته از بیت‌ها، بیت‌های متعلق به افراد مختلف، از خدای متعال تا رسول الله(ص) تا انبیاء(ع) تا سایر انسان‌ها، همه بیت‌ها را می‌شود از این جهت در قرآن دسته‌بندی کرد، ما هم بیت الله داریم، هم بیت رسول الله داریم در قرآن، هم بیت انبیا را داریم مثل بیت نوح علیه السلام، هم بیت سایر انسان‌ها را داریم که تقسیم بندی می‌شود به مومنین و غیر مومنین. خوب معنای بیت چیست و در خصوص هر یک از این‌ها چه رفتارهایی باید کرد؟ . و در این بیوت، چه موضوعاتی جریان دارد؟ چه موضوعاتی مهم است؟

کارکرد بیوت با توجه به انتساب شان به افراد متفاوت است

چرا یک شخص باید بیت داشته باشد؟ مثلاً در مورد انسان‌ها خدای متعال می‌فرماید که: . و جعل لکم من بیوتکم سکنا . ما بیت قرار دادیم و شما در بیت سکونت می‌کنید. آیا در بحث بیت الله هم، بحث سکونت مطرح است؟ ظاهرا اینطور نیست. پس کارکرد بیت، آثار بیت داشتن، برای افراد مختلف، برای این دسته‌بندی که از بیت مطرح شد، متفاوت است. این بحث را باید داشته باشیم تا آنجایی که برسیم به آیه ۳۶ سوره نور وقتی مطرح می‌شود که: . فی بیوت . بگوییم که خوب اولاً این بیوت چه کسانی است؟ . و کارکردش چیست؟.

تمایز و تفاوت مومنینی که داخل بیت نوح (ع) می شوند و مومنینی که داخل آن نمی شوند

بله در آیه ۲۸ سوره نوح ، ذیل بحث بیت الله یک بحثی مطرح است:. رَبِّ اغْفِرْ لِي وَ لِوالِدَيَّ وَ لِمَنْ دَخَلَ بَيْتِيَ مُؤْمِناً وَ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِناتِ اینجا دعا می‌کند نوح علیه السلام که مورد غفران قرار بده من را و والدینم را و کسی که داخل می‌شود در بیت من مومنانه و مومنین و مومنات را. بین کسی که مومن هست و داخل بیت نوح علیه السلام می‌شود و کسی که مومن هست و داخل بیت نوح علیه السلام نمی‌شود فرق هست. یعنی مومنین مخاطب نوح، مومنین در دایره توجه نوح علیه السلام، دو دسته هستند: . مومنینی که داخل در بیت نوح می‌شوند. مومنینی که داخل در بیت نوح نیستند. بله این موضوع مهم است. این بیت متعلق به نوح علیه السلام کجاست؟ چه هست؟ . بله پس نوح یک بیتی داشته است متعلق به خودش. و مومنان دو دسته بودند: یک دسته داخل این بیت می‌شدند. یک دسته ممکن بوده داخل این بیت نباشند.