سیر معارف بلند سوره توحید از ابتدا تا انتهای سوره است، ولی سیر عملی انسانها در توحید حرکت از آیه چهارم تا آیه اول است

در مباحثی که در موضوع توحید داریم و چهار گامی که در سوره توحید صحبت می‌کنیم، بحث سلوک عملی است، به دنبال سلوک عملی هستیم، نه به دنبال مباحث توحید. وقتی بحث توحید بخواهد مطرح بشود، ورود به سوره توحید میتونه از منظرهای دیگه باشه و ساختار سوره توحید و ساختار بحث توحید را به شکل دیگه‌ای مورد بحث قرار داد. ولی وقتی ما در این سیر از مباحث‌مون داریم بحث می‌کنیم، در واقع یک سلوک هست، بارها هم عرض کردیم سلوک توحید، این حرکت در گامهای توحید. ولی بحث توحید از نظر نظری و فهم، شکلش به شکل دیگری است. اون موقعی که شما می‌فرمایید که وَ لَمْ يَكُن لَّهُ كُفُوًا أَحَدُ از نظر تئوری و نظری، باید بحث لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَد بر شما حاکم باشه، اون بحث معرفتش هست. باید شما بدانید که اللَّهُ الصَّمَد این بحث معرفتش هست. اینکه ما عرض می‌کنیم از گام اول یعنی آیه چهارم به سمت آیه اول، نه به لحاظ دانش در توحید هست، نه به لحاظ علم در توحید هست، به لحاظ سلوک در توحید هست، به لحاظ سلوک الی الله و فی الله هست، سلوک وجود شما الی الله و فی الله هست. این سلوک، برای این سلوک این چهار گام رو به این شکل از آیه چهارم به سمت آیه اول، دنبال می‌کنیم، نه برای مباحث توحید. لذا در این سلوک وقتی عرض میشه از گام اول به سمت گام دوم، یا از آیه چهارم سوره توحید به سمت آیه سوم سوره توحید، نه به این معنا که کسی که لَمْ يَكُن لَّهُ كُفُوًا أَحَدُ رو دنبال می‌کنه با الله واحد آشنا نیست، نمی‌داند الله، واحد هست، یا با اسماء الله آشنا نیست و نمی‌داند صفات و اسماء خدا چیست، نه، به این معنا که در فی الله اله واحد، سلوک نکرده، وجود این فرد باید از احدهای غیر از الله، کَنده بشه و به سمت اله واحد، حرکت کنه و فی الله اله واحد، سلوک کنه الی فی الله صمد. ما از سلوک صحبت می‌کنیم، از یک حرکت، از یک حرکت الی الله و فی الله. از یک حرکتی که حرکت در عالم تا جنات، گام اول توحید هست، نه اونی که در جنات هست، نه به این معنا که اونی که به جنات رسیده، نمی‌دونه اله، واحد هست، گام دوم توحید یا گام سوم توحید یا گام چهارم سلوک رو نمی‌دونه، یا با معارف توحید آشنا نیست، بلکه با معارف توحید در عالی‌ترین سطوح آشنا هست، باید وجودش به سمت توحید کشیده بشه.