حاکمیت مطلق صلات در امورات زندگی

طبق آیات قرآن بین صلاة و تسبیح فرق هست

چند نکته در مورد صلات. می‌خواهیم ببینیم که صلات چی هست؟ در آیات قرآن دنبال کنیم و تعدادی از ویژگی‌ها و موضوعاتی که می‌تونه در معرفت ما نسبت به نماز موثر باشد رو پیدا کنیم. در سوره نور آیه ۴۱ خدای متعال می فرماید که أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُسَبِّحُ لَهُ مَن فىِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ الطَّيرُ صَافَّاتٍ كُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلَاتَهُ وَ تَسْبِيحَهُ دوتا مطلب، صلات‌شان را می‌دانند، تسبیحش را هم می‌دانند. خب پس بین صلات و تسبیح فرق هست، صلات رو می‌داند، تسبیح را می‌داند. این دو موضوع کنار هم مطرح شده، صلات در دل تسبیح مطرح شده ولیکن با تسبیح یکی نیست.

نقش مهمّ صلاة در ورود به عرصه تسبیح همچون علم هر انچه در آسمان ها و زمین است و علم پرندگان به صلاة و ورود به تسبیح

خدای متعال در صدر آیه می فرمایدأَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُسَبِّحُ لَهُ مَن فىِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ الطَّيرُ صَافَّات موضوع تسبیح هست، می‌فرماید آیا تو نمی‌بینی که هر کسی که در آسمانها و زمین هست وَ الطَّيرُ صَافَّات تسبیح خدا می‌کنند. موضوع تسبیح هست، بیایید تسبیح را ببینید، ببینید همه آنچه که در آسمان و زمین هست، همه آن کسانی که، همه آن موجوداتی که در آسمانها و زمین هستند، تسبیح خدا می‌کنندوَ الطَّيرُ صَافَّات و همچنین همه این موجودات تسبیح خدای متعال می‌کنند. بله، می‌خواهد بفرماید که اینها انجام می‌دهند، چرا انجام می‌دهند؟ چطور شده که این کار را انجام می‌دهند؟ می‌فرماید كلٌ، همه‌شون، قَدْ عَلِمَ آگاه شدند، علم دارند، می‌دانند، از قبل می‌دانند این موضوع رو، چی رو؟ كُلٌّ قَدْ عَلِمَ باید بفرماید تَسْبِيحَهُ، چون دارد می‌فرماید شما نمی بینید این‌ها دارند تسبیح می‌کنند؟ اینها از قبل این تسبیح رو یاد گرفتند ولی می‌فرماید كُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلَاتَهُ وَ تَسْبِيحَهُ اینها از قبل صلات او و تسبیح او را فرا گرفته‌اند. خدای متعال می‌فرماید همه این موجودات تسبیح خدا می‌کنند و تو این را ببین و متوجه این موضوع باش، برای ما یک سوال می‌شه اینها چگونه تسبیح خدا را می‌کنند؟ چی شد که اینها وارد عرصه تسبیح خدا شدند؟ خدای متعال شاید وحله اول آن چیزی که به ذهن ما می‌رسه این هست که بفرماید این موجودات تسبیح شان را یاد گرفته‌اند، این تسبیح کردن رو یاد گرفتند، ولی یک چیزی، یک معرفت دیگری را یک ملزومه دیگری را برای ورود به تسبیح، اینجا می‌فرمایدكُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلَاتَهُ وَ تَسْبِيحَهُ اینها، این موجودات، همه این موجودات، صلات کردن او و تسبیح کردن او را یاد گرفته‌اند. همه این موجودات صلات‌شان را و تسبیح شان را یاد گرفته‌اند. چرا خدای متعال اینجا باید بفرماید این موجودات، همه این افراد، همه وَ الطَّيرُ صَافَّات همه مَن فىِ السَّمَاوَات حالا که دارند تسبیح می‌کنند، اینها از قبل صلات را هم یاد گرفته‌اند و تسبیح کردن را هم یاد گرفته‌اند. تسبیح کردن را یاد گرفته‌اند را می‌فهمیم، خب چون الان دارند تسبیح می‌کنند، باید تسبیح کردن رو یاد گرفته باشند که الان تسبیح خدا می‌کنند، چرا باید صلات کردن را یاد گرفته باشند که الان تسبیح می‌کنند، که الان در مدار تسبیح خدا هستند؟ اینجا جایگاه صلات در نظام توحید خدا و برای ورود به عرصه تسبیح خدا پررنگ می‌شه. شاید در این آیه اگر بخواهیم یک نکته‌ای برداشت بکنیم، صلات آن چیزی است که ما را به تسبیح خدا می‌بره، صلات مقدمه درس تسبیح خداست. شاید صلات اینجا تمام نمی‌شود، ها. صلات کلاس اولی است که شما باید این کلاس اول را طی کنی، با معرفت این کلاس اول وارد کلاس تسبیح خدا بشوی.

اثرات صلات در امور عبادی و اجتماعی و اقتصادی همچون بروزاتی که قوم شعیب از صلاة ایشان می دیدند

در آیه ۸۷ سوره هود علیه السلام می فرماید که قَالُواْ يَشُعَيْبُ اون قوم مقابل شعیب ع به شعیب ع، بله در این آیه می‌فرماد قَالُواْ يَشُعَيْبُ أَ صَلَوتُكَ تَأْمُرُكَ أَن نَّترُكَ مَا يَعْبُدُ ءَابَاؤُنَا أَوْ أَن نَّفْعَلَ فىِ أَمْوَالِنَا مَا نَشَؤُاْ ای شعیب آیا صلات تو به تو امر می‌کنه که ما آنچه که آباءمون عبادت می‌کردند رو ترک کنیم و در اموال‌مون مطابق خواست خودمون عمل نکنیم؟ صلات شعیب ع رو ببینید، معرفتی که، بروزاتی که صلات شعیب ع، صلات شعیب ع یک رفتاری هست، یک موضوعی است در شعیب ع، بروزاتی که صلات شعیب ع برای دیگران داشته، چه بوده؟ ای دیگران آنچه که آباء شما عبادت می‌کردند رو ترک کنید، آنها را عبادت نکنید، عبادت غیر خدا نکنید، توجه کنید، ترک کنید عبادت غیر خدا را، جدا بشوید از عبادت غیر خدا، إِذِ اعْتَزَلْتُمُوهُمْ وَ مَا يَعْبُدُونَ إِلَّا الله جدا بشوید از عبادت غیر خدا. این اثر صلات هست، آیا این اثر صلات است؟ آیا این بروزات و جلوات صلات است؟ أَوْ أَن نَّفْعَلَ فىِ أَمْوَالِنَا مَا نَشَاؤُاْ در اموالتان مطابق میل خودتون رفتار نکنید، عمل نکنید. آقا اموال من هست، من دوست دارم مطابق میل خودم رفتار کنم، آنچه که می خواهم عمل کنم، صلات چه می‌کنه؟ صلات می‌آید خیمه می‌زند بر اموال ما، در اموال‌تون مطابق خواست خودتون عمل نکنید، عجب، این صلات است؟! یک طرف صلات در این آیه، یک اثر صلات، یک جلوه صلات، یکی از بروزات صلات در این آیه، شد ترک عبادت غیر خدا، ترک عبادت غیر خدایی که دیگران و آباء و اجداد، به اون می‌پرداختند، ترک سنت‌های غلط، ترک افکار غلط پیشینیان و یک رفتار دیگر نحوه‌ی عمل در زندگی، به خصوص در مورد اموال، هر آنچه که دارید، هر آن چیزی که مال شماست، هر آن چیزی که شما بر اون مالیت دارید. صلات برای شما تعیین می‌کند که چه کنید. معرفت صلات برای شما تعیین می‌کنه که چه کار کنید. صلات خواست شما را کنار می‌زنه، باید اینطور باشه. اگر شما می‌ایستی چهار رکعت نماز می‌خونی، می‌گی اهل نماز هستم، بعد از نماز، در اموالت مطابق خواست خودت عمل می‌کنی، تو اثر از نماز نداری. نه در اموال دیگری، ها، در اموال خودت مطابق خواست خودت عمل می‌کنی، تو اثر از نماز نداری.

تصرف صلاة در اموال و رفتار

یک جمله ساده اگر بخواهیم عرض کنیم این هست که آقا وقتی دنبال نماز هستی، اگر می‌خواهی ببینی که از نماز چقدر اثر گرفتی، به این توجه کن که چقدر از غیر خدا بریدی، نَترُكَ مَا يَعْبُدُ ءَابَاؤُنَا چقدر از غیر خدا بریدی، بریدی. این نماز من، مرا از این غیر خدا، جدا کرد و نگاه کن نماز تو چقدر در صرف اموال شما، در رفتاری که در زندگی‌تون، در مادیات زندگی‌تون، انجام می‌دهید چقدر اثر گذاشته؟ چقدر خواست شما رو کنار می‌زنه؟ در قدم اول، اثر نماز باید این باشه، من مطابق خواست چه کسی در اموالم عمل کنم؟ نماز، میل شما را، خواست شما را در تصرف اموال‌تون، در انجام فعل در اموال‌تون، کنار می‌زنه. نماز، شما رو به جایی می‌رسونه که خواست شما دیگر در تصرف در اموال و رفتار در اموال خودتون، اموال درستی که به دست آورده‌اید، اموال حلالی که به دست آورده‌اید، دیگر خواست شما و میل شما، مطرح نیست. شما دیگر مطابق میل و خواست خودت، عمل نمی‌کنی. شما عمل نمی‌کنی و نماز شما وقتی شد نماز بالاتر، در حد تراز شعیب ع، دیگران رو هم به این مسیر دعوت می‌کنه و می‌کشونه. این یک مطلب.

امر به معروف و نهی از منکر از اثرات بیرونی نماز است

مطلب دیگر، نماز در آیه ۸۷ سوره هود اثر بیرونی داره، اثر بیرونیش معادلی از امر به معروف و نهی از منکر هست. نماز فقط چهار رکعت انجام یک عمل عبادی در چند دقیقه نیست. نماز یک رفتار کش‌دار هست، یک رفتار پهن هست، یک گرفتار امتداد دار هست در لحظات و اوقات مختلف زندگی یک انسان.

سالکان الی الله پیوسته در نماز مقیم هستند

نماز یک رفتار دائمی هست. نماز یک سبک زندگی هست. نماز آغاز سلوک الی الله هست. نماز سبک سلوک موحدان الی الله هست، وقتی می‌خواهند راه خدا رو آغاز کنند، در تمام لحظات‌شون جریان داره، در تمام اوقات‌شون جریان داره، دائماً باید معرفت نماز و رفتار نماز و تبعات نماز و آثار نماز بر همه زندگی‌شون، حاکم باشه و دائماً باید مراقب این باشند که این فضا از دست نره، چرا که این فضا از دست بره، از مسیر توحید خارج می‌شوند، حفظ صلات کنند یعنی دائماً متوجه باشند که این نماز رو، این نوع رفتار رو، این نوع سلوک رو، این ترک مَا يَعْبُدُ ءَابَاؤُنَا رو، این خواست خود در رفتار و فعل در اموال‌شون رو کنار بزنند، این رو باید در همه اوقات‌ دنبال کنند، باید برای این مطلب همیشه مقیم باشند.