در سلوک جاراللهی که ذیل مسیر الی النور است سعی بر رشد سمع و بصر و قلب در تراز ذکرالله داشته باسیم
نتیجه رشد انسان ها در سمع و بصر و فؤادشان قابل مشاهده است
وقتی میخواهیم رشد یک انسان را ببینیم باید در سمع و بصر و فواد آن فرد، این رشد را ببینیم و توجه کنیم. یعنی آنچه که موجب رشد است. آنچه که تبلور رشد است. آنچه که نتیجه رشد است. همه این موضوعات. هم آنچه که موجب رشد است هم آنچه که خود رشد است و تبلور رشد است و آنچه که نتیجه رشد است. این اثر و این موضوع را باید در سمع و بصر و فؤاد یک فرد ببینیم. اگر یک عینک سمع بین، عینک بصر بین، عینک فؤادبین داشته باشیم، وقتی میخواهیم جایگاه یک فرد را بسنجید و ببینید، ببینید که سمعش چیست؟ بصرش چیست؟ فوادش چیست؟ در چه رتبهای است؟ چه ترازی دارد؟ چه حالتی دارد؟ مثلاً خدای متعال در مورد برخی از افراد میفرماید که آنها قلبشان قسی است قساوت دارد.
قلب قسی داشتن عامل بروز برخی رفتار ها
مثلاً در آیه ۲۲ سوره زمر میفرماید: أَ فَمَنْ شَرَحَ اللَّهُ صَدْرَهُ لِلْإِسْلامِ فَهُوَ عَلي نُورٍ مِنْ رَبِّهِ فَوَيْلٌ لِلْقاسِيَةِ قُلُوبُهُمْ مِنْ ذِكْرِ اللَّهِ أُولئِكَ فِي ضَلالٍ مُبِينٍ . قلبش چه هست؟ قسیالقلب هست. اگر کسی به قلب این فرد نگاه کند و ببیند که او قسیالقلب هست، میفهمد که او چه رفتاری خواهد داشت در موضوعات مختلف.
زیغ در قلب عامل بروز رفتار تبعیت از آیات متشابه و فتنه انگیزی است
یا در آیات مختلفی که در مورد موضوعات مربوط به قلب، آنچه که در قلب افراد هست مثلاً در آیات ابتدایی سوره آل عمران، میفرماید که: برخی افراد هستند که از آنچه که متشابه است در کتاب خدا و از آیات متشابه تبعیت میکنند چرا؟ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ هستند. در قلبشان یک مشکلی وجود دارد. ریشه این رفتار این انسانها چه هست؟ قلبشان مشکلی که در قلب دارند. پس آنچه که انسان باید به آن توجه کند این مسئله هست. در همین آیات سوره آل عمران در آیه ۸ خدای متعال از قول اولوالالباب میفرماید که: ربنا لاتزغ قلوبنا بعد اذ هدیتنا. علوم ما را دچار زیغ نکن که اگر قلب من دچار بشود، من رفتار ناشایستی خواهم داشت. از جمله این رفتارها چیست؟ تبعیت از آیات متشابه. به دنبال فتنه انگیزی بودن. ابْتِغاءَ الْفِتْنَةِ وَ ابْتِغاءَ تَأْوِيلِهِ . یا برخی افراد هستند در قلوبشان مرض هست.
مرض در قلب عامل بروز رفتار هایی مانند خدعه نسبت به خدا و مومنین است
مثلاً برخی آیات مثل آیه ۱۰ سوره بقره هست که مطرح میکند: فی قلوبهم مرض . موضوع چه کسانی است؟ موضوع، برخی افرادی است که دنبال خدعه هستند، خدعه به مومنین، منافق هستند. میگویند که ایمان آوردیم لیکن ایمان نیاوردند . وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَقُولُ آمَنَّا بِاللَّهِ وَ بِالْيَوْمِ الْآخِرِ وَ ما هُمْ بِمُؤْمِنِينَ . در حالی که ایمان نیاوردند . يُخادِعُونَ اللَّهَ وَ الَّذِينَ آمَنُوا . دنبال خدعه هستند . خدای متعال میفرماید اینها چه هستند؟ فی قلوبهم مرض . اینها در قلوبشان مرض هست. فزادهم الله مرضا . حالا اگر یک قلب بینی وجود داشته باشد و مرض درون این فرد را ببیند و بفهمد و درک کند، میفهمد این آدم چه جور آدمی است.
شناخت افراد از طریق فهم میزان رشد سمع و بصر و فؤاد ایشان امکان پذیر است
شما خواستی به یک آدم رتبه بدهی: به قلبش نگاه کن. به سمعش نگاه کن. به بصرش نگاه کن. از موقعیت منفی یک فرد به قلب او و بصر او و سمع او باید نگاه کرد تا موقعیتهای مثبت. قیمت یک انسان رشد یافته به سمع و بصر و فؤاد اوست. سمع و بصر و فؤاد، یک معیار است. یک معیار است که در درون یک انسان اتفاق میافتد یک شاخص است که در درون یک انسان اتفاق میافتد. ده تا عمل مثبت دارم معیار نیست، سمع تو چه رشدی کرد؟ چه تغییری کرد؟ بصر تو چه تغییری کرد؟ فواد و قلب تو چه تغییری کرد؟ این شاخص است. پس اینجا یک معیار هست. یک ملاک هست. هر کسی میخواهد نمره بگیرد باید ببیند سمع و بصر و فؤادش به کجا رسیده است. هر کسی میخواهد به جایگاهی راه پیدا کند نگاه میشود که سمع و بصر و فواد او کجاست. در چه ترازی است؟
جایگاه انسان در قلّه لیلة القدر بستگی به تراز سمع و قول و بصر ایشان دارد
در پیشاپیش ماه مبارک رمضان هستیم. یکی از قلههای مرتفع یعنی در واقع اصلیترین قله مرتفع ماه مبارک رمضان، لیله القدر هست. افراد چگونه در این قله به سوی این قله و در دامنههای این قله جایی پیدا میکنند؟ به چه نگاه میشود؟ پاسخش این است: به تراز سمع و بصر و فواد این فرد. در لیله القدر چه چیزی جریان دارد؟ قرآن. آیا سمع شما در خور قرآن و این امور هست؟ آیا بصر شما در این لیله، توان بصیرت دارد؟ و آیا قلب شما برای این فضا آماده هست؟
قلب امام (ع) جایگاه پذیرش ملائکه و روح القدس در لیلة القدر است
در روایت داریم میفرماید که آیه ی: تنزل الملائکه والروح فیها باذن ربهم من کل امر کجاست؟ علی قلب امام. کل ماجرای لیله القدر از نگاه قلب، همه حول قلب امام هست. قلب امام، جایگاه پذیرش ملائکه و روح القدس هست. پس برای حضور در موقعیتی مثل لیله القدر، آن چیزی که تعیین کننده هست، قلب و بصر و سمع شماست. باید قلب و بصر و سمع درخور داشت.
قلب و سمع درخور عامل ذکر ماجراهای خدایی است
در سوره مبارکه ق آیه 37 مطرح هست که: إِنَّ فِي ذلِكَ لَذِكْري لِمَنْ كانَ لَهُ قَلْبٌ أَوْ أَلْقَي السَّمْعَ وَ هُوَ شَهِيدٌ . یک مطلبی ماجرایی در آیات قبل مطرح هست خدای متعال میفرماید در این ماجرا ذکر هست. خوب چه کسانی میتوانند با این ذکر ارتباط بگیرند؟ از این ذکر بهرهمند بشوند و در غفلت از این ذکر نباشند؟ چه کسانی؟ میفرماید اینجا ذکر هست لِمَنْ كانَ لَهُ قَلْبٌ . کسانی که دارای قلب درخور هستند. أَوْ أَلْقَي السَّمْعَ . کسانی که سمعی دارند که میتوانند با آن سمع به این ذکر توجه کنند. سمع درخور دارند. وَ هُوَ شَهِيدٌ . و در حالی که بسیار شاهد هستند. بصری دارند که نفوذ دارد .
ضرورت رشد قلب و سمع و بصر جهت اهل ذکر شدن
پس ببینید: قلب و سمع و بصر. سه موضوعی که در وجود انسان باید رشد کند . رشد کند تا انسان اهل ذکر باشد. برای ارتباط با ذکرالله آنچه که در وجود یک انسان اهمیت دارد، قلب و سمع و بصر اوست.
رفتار های بزرگان اهل نور نسبت به ذکرالله
در سوره نور، بزرگ اهل نور، اهل بزرگان راه نور، بزرگان مسیر اتصال و بهرهمندی از نورالله، سردمداران و پرچمداران بهره از نورالله، کجا مطرح است؟ آیه ۳۷ سوره نور . میفرماید: رِجالٌ لا تُلْهِيهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ إِقامِ الصَّلاةِ وَ إِيتاءِ الزَّكاةِ . ویژگیهایی دارند این رجال. برخی از این ویژگیها در آیه ۳۷ مطرح هست، برخی از این ویژگیها درباره ۳۶ مطرح است. در آیه ۳۶ مطرح است که: اینها اهل تسبیح خدا هستند بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ . در آیه ۳۷ مطرح است که: امورات دنیا، پرداختن به تعاملات با افراد مختلف، هیچ تجارتی و هیچ بیعی آنها را غافل نمیکند آنها را سرگرم نمیکند و منحرف نمیکند از ذکر الله. این مبنای رفتار آنهاست.
آن بحث تسبیح، فی بیوت است. در میدان دنیا که وارد میشوید و به این رجال نگاه میکنید پایه رفتار آنها چیست؟ عدم غفلت از ذکر الله.
سمع و قلب و بصرِ بزرگان اهل نور همواره درخورِ ذکرالله است و مبنای اقامة صلاة ایتاء زکاة ایشان می شود
قلبشان، سمعشان و بصرشان، به هیچ وجه از ذکرالله غافل نمیشود. یعنی چه نیستند؟ یعنی اینطور نیست که اعین آنها فی غطاء باشد عن ذکر الله . اینطور نیست که سمع آنها لایستطیعون باشد عن ذکر الله توانمندی نداشته باشند که سمع کند ذکر الله را. اینطور نیست که قلبشان غافل باشد از ذکرالله. اینجا که شما خواندید که و شنیدید که: رِجالٌ لا تُلْهِيهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ . یعنی همواره سمع و بصر و قلب درخور ذکرالله دارند. دارند. حالا این میشود مبنای اقامه نماز. لذا در ادامه میفرماید: وَ إِقامِ الصَّلاةِ وَ إِيتاءِ الزَّكاةِ . تجارت و بیع، آنها را غافل نمیکند، سرگرم نمیکند نسبت به ذکرالله و نسبت به اقامه نماز و نسبت به ایتای زکات. بله پایه کار به سوی نور، حرکت به سوی نور اینجاست. کجا؟ لا تُلْهِيهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ إِقامِ الصَّلاةِ وَ إِيتاءِ الزَّكاةِ . ما الان تاکید بر کدام بخشش داریم؟ بر این بخش اول که میفرماید: عن ذکر الله . سمع و بصر و فواد درخور ذکرالله . باید به این مطلب رسید.
مسیر الی النور از سمع و قلب و بصرِ درخور و در تراز ذکرالله آغاز می شود
ما باید به سه مقوله در سمع و بصر و فواد برسیم: چه؟ سمع ذکر شنو. بصر ذکربین. و قلب متوجه ذکر و قلب متاثر از ذکر و قلب ظرف ذکر. باید به این مطلب برسیم از اینجا راه الی نور شروع میشود. گامهای الی نور کجاست؟ راه الی النور کجاست؟ از اینجا شروع میشود. اگر سمع تو، قلب تو و بصر تو درخور شد، در تراز قرار گرفت، در تراز یعنی چه؟ در تراز درک ذکر، ذکرالله و ارتباط با ذکرالله قرار گرفت، راه نورانی از اینجا آغاز میشود. خوب قبل از آن باید چه کرد؟ باید چنان حرکت کرد راهی را سلوک کرد طی کرد که قلب و بصر و سمع به این موقعیت برسد. برای این سلوک پیشاپیش، خدای متعال در فرازهای مختلفی از آیات قرآن، مطلب مطرح کرده، راه گذاشته.
اعمی شدن در قیامت نتیجه اعراض از بصرِ ذکرالله در دنیا است
از جمله این راهها آیات ۱۲۴ و چند آیه بعدی آن در سوره طه است. در این آیات یعنی آیات ۱۲۴ تا ۱۲۷ سوره طه ظاهرا بیشتر بحث بصر درخور ذکرالله هست آنجایی که میفرماید: وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي . خوب اعراض کرد از ذکر. احراز کرد چگونه؟ به چه چیزی؟ در ادامه مطلب میتوانیم این را پیدا کنیم: فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكاً وَ نَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ أَعْمي . جزایش در یوم القیامه چه شد؟ شد: اعمی بودن. پس عمده بحثی که در آن اعراض از ذکر وجود داشته چه بوده؟ اعراض از دیدن. اعراض از بصر کردن ذکرالله.
اسراف، عدم ایمان به آیات و ناسی آیات شدن مسیر اعراض از ذکراالله است
در آیات بعد، چه موضوعی را میفرماید؟ مسیری که این فرد رسید به جایی که به موقعیتی که بصر او معرض از ذکرالله بود. من اعرض عن ذکری . ببصره. چگونه به اینجا رسید؟ چگونه به جایی، به موقعیتی رسیده است که بصر او از ذکر الله اعراض میکند؟ در آیات بعد مطرح است. او چه کسی است؟ او کسی است که من اسرف اهل اسراف است. او کسی است که لم یومن بآیات ربه . او اینطور هست. ایمان نمیآورد به آیات. در این دو رفتار آنقدر اصرار میکند و اصرار میکند تا میشود: ناسی آیات الله. انگار نه انگار دیگر آیات الله هست. به چه چیزی تبدیل میشود؟ حالا این فرد میشود کسی که چشمانش ذکر نمیبیند، ذکرالله نمیبیند، چشم درخور ندارد.
راه های رسیدن به بصر درخور ذکرالله
پس اولین مرحله برای اینکه کسی بصر درخور ذکرالله داشته باشد، اول باید اینگونه نباشد . اول باید اهل اسراف نباشد باید اینطور نباشد که ایمان نیاورد به ذکر الله. باید اینطور نباشد که ناسی آیات الله باشد. باید اینطور نباشد که ایمان نیاورد به آیات الله. باید اینطور نباشد که ناسی آیات الله باشد. این رفتارها باعث میشود که چشم او بصر او درخور ارتباط و توجه به ذکرالله نباشد. در مورد اسراف خوب بحث مفصلی وجود دارد و میتواند مطرح باشد. خوب این یک سلوک هست . این یک راه سلوک پیشاپیش رسیدن به موقعیت بصر درخور ذکرالله است. البته این سلوک متوجه سمع درخور ذکرالله هم هست. بعد سلوکهای دیگری و موضوعات دیگری در قرآن مطرح است که سلوک به سوی سمع درخور ذکرالله، قلب در خور ذکرالله و بصر درخور ذکرالله هست که باید به آنها بپردازیم .
تهیه لیستی از موضوعات مختلف در ماه مبارک رمضان برای این که اهل اسراف نباشیم
در ماه مبارک رمضان از همین آغاز ماه مبارک رمضان یک لیستی، یک جدولی از موضوعات مختلفمان در زندگی . درست کنیم حالا در ذهن یا مکتوبهای و ملاحظه کنیم که چگونه باید باشیم و چه رفتارهایی باید داشته باشیم در این موضوعات که اهل اسراف نباشیم؟ در بحث عمر زمان مراودات با دیگران حرف زدنها گوش کردنها بصر داشتنها، تخیل کردنها تفکر کردنها، نشست و برخاستها دید و بازدیدها. …
در ماه مبارک رمضان با توجه به سمع و بصر و قلب در تراز ذکرالله سلوک الی جارالله داشته باشیم
داریم به ماه مبارک رمضان وارد میشویم. اهل توجه باشیم سلوکی مد نظر هست به آن توجه کنیم عنوان اصلی سلوکمان هست: الی جارالله. تبیینی از این مسیر برایمان روشن هست خوب به آن توجه کنیم. در این سلوک رسیدیم به توجه به قلب و بصر و سمع درخور و در تراز. به این موضوع توجه کنیم. چند مطلب و نکته رفتاری، پیش از این در این سلوک مطرح بوده. آنها را لحاظ کنیم توجه در کلام را لحاظ کنیم. و اهل دعا باشیم.
اهل دعا باشیم تا خداوند فضایی از مشعر لیلة القدر را پیش رویمان قرار دهد
دعا کنیم و درخواست کنیم. از خدای متعال بخواهیم: رب ادخلنی مدخل صدق و اخرجنی مخرج صدق واجعلنی من لدنک سلطانا نصیرا . دعا کنیم که خدای متعال ما را به بهترین شکل و درستترین شکل وارد در این ماه کند . راه تا حدودی روشن هست فضا تا حدودی حاکم هست فضای مثبت. یک حرکتی باید خودت اول انجام بدهی و انشالله خدای متعال در بینابین این ماه قبل از شب قدر، فضایی برای ما قرار بدهد که مشعری باشد از لیله القدر. حس و حال ما، درک ما، یک درک درخور لیله القدر بشود.
در سلوک جاراللهی اهل مراقبت باشیم و نه غفلت
خدای متعال سلوک نکردن ما را، غفلت ما را برای ما عادی نکند. باید اهل مراقبت باشیم. باید اهل توجه باشیم. باید سر خود نباشیم. بپرس. بپرس من احوالم چگونه است؟ سوال کنیم. راهنمایی بگیریم و اگر راهنمایی انجام میشود، به آن توجه کنیم. یکی از احوالات غافلین این هست که در موقعیتی که هستند آن موقعیت برایشان عادی شده. نکند اهل غفلت هستیم. خوب به این موضوع توجه کنیم به این سلوک توجه کنیم. خدای متعال محبتهای زیادی پیش پای ما قرار داده. کیف کنیم از این محبتها لذت ببریم از این همه محبتی که خدای متعال در سر راه ما قرار داد و ما را متوجه آن محبتها کرد. متوجه آن رحمتها کرد متوجه آن کرامتها کرد. متوجه آن نعمتها کرد. متوجه آن هدایتها کرد. خوب از اینها لذت ببریم و استفاده کنیم.
در ماه مبارک رمضان اهل تسبیح و حمد باشیم
در ماه مبارک رمضان، با دو توجه یعنی توجه به تسبیح و حمد وارد بشویم. اهل تسبیح باشیم. حداقل این تسبیح را به ذکر کلامی بیاوریم و اهل حمد باشیم. حمد، مقدمهاش شکر است. شکر کنیم ببینیم توجه کنیم محبتهای خدا را، نعمتهای خدا را تا خدای متعال ما را سر جایی که باید قرار بگیریم قرار بدهد. تسبیح کن، اهل تسبیح باش و اهل حمد باش. تسبیح یعنی چه؟ یعنی حرکت کن خودت را حرکت بده حمد یعنی چه؟ یعنی جهتت را درست کن. یعنی آن جایی که باید قرار بگیری قرار بگیر. برو آنجا قرار بگیر. چه کسی باید تو را قرار بدهد؟ خدا. الله حمید باید شما را در موقعیت قرار بدهد. سر جا بنشاند .
توجه به دعای مجیر در ماه مبارک رمضان و در سلوک جاراللهی
در این مسیر از جمله ادعیهای که وارد هم شده در ماه مبارک رمضان و ما به آن توجه داشته باشیم، دعای مجیر هست. به آن توجه داشته باشیم. در یک ۲۴ ساعت سعی کنیم حداقل یک بار به این دعا و مضامینش توجه داشته باشیم.
توجه به قرائت قرآن در ماه مبارک رمضان جهت کسب جایگاهی مناسب در لیلة القدر
اهل قرائت قرآن باشیم. یک زمانی را قرار بدهیم که در آن زمان بشنویم و ببینیم و قرائت کنیم قرآن را. یک زمانی را هم قرار بدهیم که در قرآن، تعمق کنیم، تفکر کنیم، تدبر کنیم . بله این موضوعات را سعی کنیم در ماه مبارک رمضان دنبال کنیم و برایش برنامه داشته باشیم تا انشالله خدای متعال، این گونه فرد ماه مبارک رمضان را در اواخر ماه مبارک در موقعیتی مثل لیله القدر وارد کند و در جای خودش قرار بدهد. و در یک جای مناسبی در جایگاه مناسبی قرار بگیرد.
بهره بردن از برکات سفره امام جواد (ع) در ماه مهمانی خداوند، ماه مبارک رمضان
ماه مبارک رمضان را مهمان باشیم. مهمان خدا. و در این مهمانی خدای متعال، برویم سر یک سفره. برویم در یک خانه. سفره داره این خانه و صاحب این سفره، که باشد؟ امام جواد علیه السلام. برویم بر این سفره بنشینیم. امام جود . امام هدایت . امام ضیاءالله . امام نورالله . توجهمان به این مطلب باشد. وارد شدیم در این ماه بر چه سفرهای نشستهایم؟ سفره جود خدا. بر سفره جود خدای متعال بنشینیم تا سرعت بگیریم . تا جبران بشود خیلی از ضعفها . تا کندروی ما جبران بشود . تا قرب ما بیشتر بشود . بله در موقعیت سفره جود خدا باشیم. البته این یک وجه از سفره ای است که به واسطه امام جواد علیه السلام جاری هست. بله به این مطلب توجه داشته باشیم.
بیتوته کردن در بیوت اهل بیت ( علیهم السلام ) در ماه مبارک رمضان
در خصوص این بحثی که مطرح شد که بر سفره مبارک امام جواد علیه السلام باشیم، دوستان اگر در مورد این بحث میتوانند ارتباط بگیرند، اگر نه ببینند کجا و به واسطه کدام یک از وجود مبارک اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام بهتر میتوانند ارتباط بگیرند. مهم این است که الی حرکت کنید و در یکی از این فضاها بیتوته کنید. ….