جهت گیری تمام موضوعات نظام خلق به سوی خداوند است و قراردادنِ عِدلی برای این موضوع به معنای درگیر شدن در ظلمات است

شناخت نظام خلق و جهت گیری اش به سوی خداوند از تبعات معنای الحمدلله است

ظلمات چی هست؟ برای پاسخ به اینکه ظلمات چیست، یک آیه، آیه محوری است، آیه اول سوره انعام. آیه اول سوره انعام مدخل بحث ظلمات است، مدخل بحث درک مفهوم ظلمات است. در این آیه می‌فرماید که اعوذ بالله من الشیطان الرجیم، بسم الله الرحمن الرحیم، الحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِى خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ وَ جَعَلَ الظُّلُمَاتِ وَ النُّورَ ثُمَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ بِرَبِّهِمْ يَعْدِلُون ، خدای متعال کسی است که آسمان‌ها و زمین را خلق کرد و جعل کرد الظُّلُمَاتِ وَ النُّورَ را. رفتار در قبال این دو فعل خدا چیست؟ خدای متعال می‌فرماید الحمدلله، اینجا رو خوب بشناسیم، موقعیت رو خوب بشناسیم. یکی از معانی تبعی الحمدلله این است، موقعیت رو خوب بشناسیم، نظام رو بشناسیم، جهت‌گیری‌ها رو بشناسیم، نوع جهت‌ها به سوی خدای متعال رو بشناسیم، در فضای خلقت آسمان‌ها و زمین و جعل ظلمات و نور، جهت به سوی خدا رو بشناسیم. خدای متعال این ساختار رو، این آسمان‌ها و زمین و فضاهای ظلمات و النور رو در آسمان‌ها و زمین به شکلی قرار داده که شما مسیر رو به سوی خدا پیدا کنید و باید به دنبال این باشید. باید از همه ظلمات، از همه تله‌های ظلمات، خارج بشوید. ظلمات، جاهایی که شما را از این مسیر، از مسیر به سوی خدا خارج می‌کند.

کافران به جای دیدنِ جهت گیریِ نظام خلق به سوی خداوند، برای همه موضوعات عِدل و جایگزینی قرار می دهند

در ادامه این بحث توضیح داده شده ثُمَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ بِرَبِّهِمْ يَعْدِلُون ، الَّذِينَ كَفَرُواْ چه کسانی هستند؟ کسانی که در فضای الحمدلله نیستند. افرادی که ایمان ندارند و جهت‌گیری به سوی خدا ندارند، در نظام خدا، در نظام خلق خدا، به جستجوی فلش‌ها و نوک پیکان‌ها و جهت‌گیری‌ها به سوی خدا نیستند، میشه الَّذِينَ كَفَرُواْ . يَعْدِلُون چه می‌کنند؟ آنها که در نظام خلق خدا، جهت‌ به سوی خدا نمی‌گیرند، رفتارشان چی میشود؟يَعْدِلُون ، موضوعاتی رو مورد هدف و مقصد خود قرار می‌دهند، به جای اینکه خدا مقصد آنها باشد، اشیای دیگری مقصد آنها است، به نوعی اشیایی را جایگذاری می‌کنند برای خدا. مال دنیا، می‌شود مقصد آنها، جایگذاری می‌شود به جای خدا، مناصب مختلف، موضوعات مختلف، جایگذاری می‌شود برای خدا. این عنوان، این موضوع، تعریف ظلمات است. تعریف ظلمات به معنای این، تله‌های در خلق آسمان‌ها و زمین، تله‌هایی که وجود دارد، چاله‌هایی که وجود دارد. آنجا که شما عِدلی برای خدا قرار می‌دهید. آنجا که شما شریکی برای خدا قرار می‌دهید. آنجا که شما کفوی برای خدا قرار می‌دهید. آنجا که شما وَلِيٌّ مِنَ الذُّل‏ برای خدا قرار می‌دهید. آنجا که مِنْ دُونِه ‏ ولیّ می‌گیرید. آنجا که مِنْ دُونِه ولیّ اتخاذ می‌کنید. آنجا که رابطه خدا را با عالم، عالم خلق قطع می‌کنید. آنجا که خدا در آسمان‌ها برای شما، در آسمان‌ها، فی السماوات وجود ندارد. آنجا که خدا از نظر شما فی الارض وجود ندارد. آنجا که شما گمان می‌کنید خدا به سِرّ شما آگاه نیست، از این غافل هستید، از این غافل هستید که خدا به سِر شما آگاه است. آنجا که شما از این غافل هستید که خدا به جهر شما آگاه است. آنجا که شما در حال کسب هستید، کسب موضوعات مختلف و غافل هستید که خدا به کسب شما آگاه است و عالم است. شما در ظلمت هستید، این فرد در ظلمت است.

برای رهایی از ظلمات، به جای چشم بصر به دنبال چشم آیه بین باشیم

نتیجه‌اش این می‌شود، در ظلمت بودن، نتیجه‌اش این می‌شود، این گونه می‌شود که وقتی آیه‌ای بر او عرضه می‌شود، آیه‌ای به او می‌رسد از جانب خدای متعال، از آن آیه اعراض می‌کند، از آیات خدا اعراض می‌کند. نتیجه ظلمت اینطور است، عالم رو می‌بیند، آیه نمی‌بیند، آیات خدا را نمی‌بیند. نظام طبیعت رو می‌بیند، آیات خدا نمی‌بیند. کسی که در ظلمت است آیات خدا را نمی‌بیند، چرا؟ چون بصیرت ندارد. دیدن آیات خدا بصیرت می‌خواهد، بصر می‌خواهد تا ببیند. کسی که در ظلمت است، نابیناست، بصر ندارد. نابینا نه به معنای اینکه چشم سر ندارد بلکه چشم سر دارد، چشم آیه بین ندارد، چشم خدا بین ندارد، درک خدا بینی ندارد. جهان بینی او مبتنی بر خدابینی نیست، جهان رو می‌بیند خدا را نمی‌بیند، می‌شود بصیرت ندارد. موضوعات مختلف در عالم رو می‌بیند، خدا را نمی‌بیند، بصیرت ندارد. از نظر فرمایش آیات قرآن، این فرد جز اعمی است نابیناست.

قائل شدنِ عِدلی برای خداوند یعنی گرفتاری در ظلمات

بله ظلمات این گونه جایی است، آنجا که شما عِدلی برای خدا قائل هستی. آنجا که شما شریک و کفوی برای خود قائل هستی. ظلمات، مفهوم ظلمات، گره می‌خورد با مفهوم عدم توحید. راه خروج از ظلمات چیست؟ وارد شدن به گام اول توحید، البته به شرط اینکه خدای متعال این راه را برای کسی قرار بدهد، چون برخی در ظلمات هستند لَيْسَ بِخارِجٍ‏ مِنْها ، از آن نمی‌توانند خارج بشوند، برخی در ظلمات هستند و باید بروند و دعا کنند، درخواست کنند، درخواست نجات.