افرادی که در قلوب شان زیغ است بی مهابا و مِن عندهم و الراسخون فی العلم با نگاه جامع به آیات که مِن عند الله است به تأویل می پردازند

آنها که در قلوبشان زیغ است به خاطر ابتغاء فتنة از ما تَشابه مِنه تبعیت می کنند

در آیه ی هفتم آل عمران خداوند میفرماید که فَأَمَّا الَّذِينَ في قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ میگه افرادی هستند که در قلوب شون زیغ هست خب وقتی زیغ هست چه اتفاقی میافته؟ اگه زیغ رو در قرآن نگاه کنیم عمده ی موارد زیغ مربوط به قلوب یا ابصار هست درش معنای انحراف وجود داره ولی یه چیز قلبی در این آیه ی مربوط به قرآن در آیه ی 7 آل عمران یه چیزی در قلب هست که از مسیری که باید باشه حرکت نمیکنه و درش انحراف هست خب در خود آیه ببینیم این چه اتفاقی میافته وقتی در قلب کسی زیغ هست چه اتفاقی میافته در ادامه میفرماید که فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ این معناش چی هست؟ چون در قلوب آنها زیغ هست پس تبعیت میکنند مَا تَشَابَهَ مِنْهُ را ، این معناش چیه یعنی چی کار میکنند؟ این افراد از مَا تَشَابَهَ مِنْهُ تبعیت میکنند آیا این کار منفی ای هست؟ آیا انسانها از مَا تَشَابَهَ مِنْهُ نباید تبعیت کنند؟ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ اینجا چی هست؟ آیا مَا تَشَابَهَ مِنْهُ یعنی آیات متشابه؟ اگر مَا تَشَابَهَ مِنْهُ به معنای آیات متشابه هست تبعیت از آیات متشابه اشکال داره؟ پس کسانی که در قلوب شون زیغ هست تبعیت میکنند از مَا تَشَابَهَ مِنْهُ به خاطر اینکه به دنبال فتنه هستند و به خاطر اینکه دنبال تأویلش هستند

تأویل آیات متشابه با قلبی که دارای زیغ و به خاطر ابتغاء فتنه باشد دارای اشکال است

اینجا این نوع رفتاری این افراد انجام میدند منفی هست به خاطر اینکه در قلوب شون زیغ هست این نوع رفتارشون منفی هست به دنبال تأویل یک آیه ی متشابه بودن ایراد نداره ولی اگر دو مقدمه بر آن حاکم باشه ایراد داره قلبی که در آن زیغ هست و مقدمه ی دوم ابتغای فتنه دنبال یک فتنه انگیزی هست، قلبی که درش زیغ باشه و هدفی که فتنه باشه تأویل اون آیه تأویل به رأی خواهد بود

در تفاوت کسانی که در قلوبشان زیغ است با الراسخون فی العلم به این نتیجه می رسیم که اولاً باید آیات متشابه و محکم را در کل با هم بررسی شوند و دوم اینکه هر دو دسته این آیات را باید مِنْ عِندِ رَبّ دنبال کرد

این یک مطلب دوم اینکه این افراد عالم به تأویل نیستند چرا عالم به تأویل نیستند؟ چون در قلب شون زیغ هست اولین ایراد جدی در این افراد زیغ در قلوب هست مقابل این افراد چه کسانی هستند؟ راسِخُونَ فِي الْعِلْم ، ببینید دو دسته افراد در این آیه غیر از الله دو دسته افراد در این آیه معرفی شدند که تأویل آیات متشابه میکنند تأویل کتاب میکنند یکی افرادی که در قلوب شون زیغ هست یکی هم راسِخُونَ فِي الْعِلْم ، دسته ی اول با ویژگی شون معرفی شدند ویژگی شون چی هست؟ اینکه در قلوب شون زیغ هست پس در آیه ی 7 آل عمران ما دو دسته افراد داریم الَّذِينَ في قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ و افراد راسِخُونَ فِي الْعِلْم بجز الله، یعنی یا باید بگیم در گروه دوم الله و راسِخُونَ فِي الْعِلْم ، الله رو کنار میگذاریم بجز الله در زمره ی افراد راسِخُونَ فِي الْعِلْم ، رفتار اینها چه تفاوتی با هم داره ویژگیهای اینها چه تفاوتی با هم داره الَّذِينَ في قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ چه کار میکنند؟ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ تا اینجا دو تا ویژگی و رفتار از الَّذِينَ في قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ مطرح شد 1- اینکه در قلوب شون زیغ هست دوم اینکه تبعیت میکنند از مَا تَشَابَهَ مِنْهُ تا اینجا داشته باشیم اما راسِخُونَ فِي الْعِلْم دو ویژگی براشون اینجا مطرح شده دو ویژگی و رفتار 1- ویژگی ای دارند چی هست؟ راسخ بودن در علم در علم راسخ هستند این خودش باید مورد بحث قرار بگیره این ویژگی برای في قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ وجود نداره، يَقُولُونَ میگویند که آمَنَّا بِهِ ایمان آوردیم به آن به چی؟ به اَلکِتاب به اَلکِتاب ایمان آوردیم قلب شون مملو از ایمان به اَلکتاب هست، چطور ایمانی؟ با چه ویژگی ای؟ ایمان آوردیم به کتاب اینکه به دنبال مَا تَشَابَهَ مِنْهُ باشیم نه كُلٌّ مِّنْ عِندِ رَبِّنَا چند تا مطلب اینجا هست 1- اینکه اونها اهل به کتاب هستند قلب شون مملو از ایمان به کتاب هست چگونه ایمانی؟ یک ایمان جامع، وقتی میفرماید كُلٌّ یعنی هم آيَاتٌ مُّحْكَمَات هم آیات مُتَشَابِهَات به مجموعه با هم مینگرند در مورد في قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ مطرح شد چی؟ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ نه فرمود فَيَتَّبِعُونَ الکِتاب، نه از متشابهات کتاب تبعیت میکنند نه از کل کتاب عموماً شما رفتار کل کتابی کل کتاب در بخش محکمات و متشابهات از اونها نمی بینی عمده ی رفتار اونها عمده ی دنبال کردن اون افراد از قرآن دنبال کردن از متشابهات هست نه دنبال کردن از محکمات یا به تعبیر دقیقتر نه دنبال کردن از کل این کتاب، رفتار راسِخُونَ فِي الْعِلْم رفتار صحیح در قبال کل کتاب هست لذا خداوند میفرماید كُلٌّ اینجا نفرمود که يَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ ذَلِکَ مِن عِندِالله یا مِن عِندَ رَبِّنا علت داشت فرمود كُلٌّ این كُلٌّ در مقابل اون رفتاری مطرح کرد که در الَّذِينَ في قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ وجود داره اونها در قلوب شون زیغ هست چه رفتاری دارند؟ از مَا تَشَابَهَ مِنْهُ تبعیت میکنند رفتار راسِخُونَ فِي الْعِلْم رفتار جامع هست و در ضمن نگاه شون این هست که کل این کتاب هم آیات محکمات هم آیات متشابهات اینجا الان این دسته بندی از کتاب مطرح هست آیات محکمات و آیات متشابهات، نگاه شون این هست که اولاً باید اینها رو در کل با هم ببینند دوم اینکه کل این آیات محکمات و آیات متشابهات رو مِّنْ عِندِ رَبّ دنبال کنند

نگاه الراسخون فی العلم به بخشی از آیات نیست بلکه جامع نگاه میکنند و کل آیات را مِّنْ عِندِ رَبّ دنبال میکنند در حالیکه آنها که در قلوبشان زیغ است مِن عندهم آیات را تأویل می کنند

ببینید در الَّذِينَ في قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ رفتار بخشی بود در دسته بندی آیات محکمات آیات متشابهات اونها بخشی رفتار کردند بخشی رفتار میکنند به بخش آیات متشابهات می پردازند، راسِخُونَ فِي الْعِلْم بخشی نگاه نمیکنند جامع می بینند راسِخُونَ فِي الْعِلْم کل آیات را مِّنْ عِندِ رَبّ دنبال میکنند اگه بخواهد آیات رو دنبال کنند مِّنْ عِندِ رَبّ دنبال میکنند یعنی عِندَ ربّ دنبال تأویل آیات هستند مقابلش میشه این نتیجه رو گرفت که الَّذِينَ في قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ مِن عِندِهِم دنبال آیات هستند از نزد خودشون آیات رو معنا میکنند از نزد خودشون دنبال تأویل آیات هستند

اُوْلُواْ الألْبَاب در پرداختن به کتاب به دنبال راسِخُونَ فِي الْعِلْم هستند و در نوع توجه و جامعیت به کتاب خدا از راسِخُونَ فِي الْعِلْم درس میگیرند

در ادامه مطرح هست که وَ مَا يَذَّكَّرُ إِلاَّ أُوْلُواْ الألْبَابِ ، أُوْلُواْ الألْبَاب از این ماجرا تذکره میگیرند، أُوْلُواْ الألْبَاب چه کسانی هستند؟ اوصاف شون در همین سوره در آیات بعد از 190 وجود داره نوع رفتارشون وجود داره، اینگونه افراد درس میگیرند تذکره میگیرند، در چند آیه ی بعد از آیه ی 190 اوصاف أُوْلُواْ الألْبَاب مطرح هست أُوْلُواْ الألْبَاب افرادی هستند که راسِخُونَ فِي الْعِلْم رو دنبال میکنند در آیات بعد از 190 راسِخُونَ فِي الْعِلْم اهل ذکر هستند قِيَامًا وَ قُعُودًا وَ عَلَىَ جُنُوبِهِمْ و در این ماجرا و در رفتارهاشون راسِخُونَ فِي الْعِلْم رو دنبال میکنند دنبال بهره بردن از راسِخُونَ فِي الْعِلْم هستند أُوْلُواْ الألْبَاب در پرداختن به کتاب به دنبال راسِخُونَ فِي الْعِلْم هستند در نوع نگاه شون به کتاب خدا در نوع ایمانی که باید بیارند در نوع توجه و جامعیت به کتاب خدا از راسِخُونَ فِي الْعِلْم درس میگیرند حتی سعی میکنند در نوع رفتارها از راسِخُونَ فِي الْعِلْم درس بگیرند راسِخُونَ فِي الْعِلْم هم حواس شون به أُوْلُواْ الألْبَاب هست

درخواست الراسخون فی العلم در درجه اول برای خودشان و سپس برای اولوا الالباب

راسِخُونَ فِي الْعِلْم هم نگران أُوْلُواْ الألْبَاب هستند البته نگران همه ی انسانها هستند ولیکن در بین این انسانها أُوْلُواْ الألْبَاب سرافرازترند در کجا؟ در مقطعی از یُومُ القیامَۀ ، راسِخُونَ فِي الْعِلْم در آیه ی 8 سوره ی آل عمران در مورد خودشون از خداوند درخواست دارند رَبَّنَا لاَ تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِن لَّدُنكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنتَ الْوَهَّابُ یعنی پیشانی این درخواست خودشون هستند که به تبع خودشون به پیروان خودشون هم میرسه ولی پیشانی این درخواست خودشون هستند، در آیه ی 9 میفرمایند که رَبَّنَا إِنَّكَ جَامِعُ النَّاسِ نمیفرمایند اِنَّک جَمِعنا لِیومٍ لارَیبَ فِیه، اِنَّکَ یَحشُرُنا لِیُومٍ لارَیبَ فِیه، میفرمایند إِنَّكَ جَامِعُ النَّاسِ ، هدف کجاست؟ یک یومی که لاَّ رَيْبَ فِيهِ ریبی درش نیست، اونجا همه ی انسانها دور هم جمع میشند اونجا همه ی انسانها جمع میشند بر اساس رفتار در قبال کتاب خدا با اونها رفتار میشه، إِنَّ اللّهَ لاَ يُخْلِفُ الْمِيعَادَ خدا اونجا به وعده هاش عمل میکنه، یه سری افراد بودند که در قلوب شون زیغ بوده و رفتار صحیحی در قبال کتاب خدا نداشتند در اینها خط منفی نقطه ی منفی افراد هستند یک سری افراد هم بودند با عنوان أُوْلُواْ الألْبَابِ که به دنبال راسِخُونَ فِي الْعِلْم راه افتادند و از راسِخُونَ فِي الْعِلْم درس گرفتند همین نگاه رو دارند نگاه شون به همین مقطع هست ببینید

رفتار، فرهنگ و درخواست اولوا الالباب برای خوار نشدن در قیامت این است که در کنار ابرار قرار بگیرند

در آیات بعد از 190 وقتی رفتار و اوصاف أُوْلُواْ الألْبَابِ مطرح هست میفرماید که الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَىَ جُنُوبِهِمْ اینها تذکر میگیرند ذکر میکنند خدا رو قِيَامًا وَقُعُودًا وَ عَلَىَ جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ و تفکر میکنند در خلقت آسمانها و زمین رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذا بَاطِلاً سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ رَبَّنَا إِنَّكَ مَن تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ أَخْزَيْتَهُ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنصَارٍ رَّبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلإِيمَانِ أَنْ آمِنُواْ بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا یه منادی ای اومد و ندا کرد به سوی ایمان اینکه ایمان بیارید به ربّ تون پس ما ایمان آوردیم رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الأبْرَارِ اون آدمهایی که أُوْلُواْ الألْبَاب الگو قرار دادند برای خودشون و آرزوشون این هست که در انتهای کار در وقت وفات در کنار اونها باشند و با اونها باشند عنوان شون هست ابرار، یوم سختی در پیش داریم نگاه أُوْلُواْ الألْبَاب رو مسامحتاً عرض میکنیم یوم سختی در پیش داریم ما رو در کنار ابرار با ابرار پیش ببر، وفات ما به همراه ابرار باشه در معیّت ابرار باشه، رَبَّنَا وَ آتِنَا مَا وَعَدتَّنَا عَلَى رُسُلِكَ وَلاَ تُخْزِنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّكَ لاَ تُخْلِفُ الْمِيعَادَ ما رو در یوم القیامه ضایع نکن ما در یوم القیامه خوار نشیم إِنَّكَ لاَ تُخْلِفُ الْمِيعَادَ این رو بگذاریم کنار اون درخواستی که ندایی که راسِخُونَ فِي الْعِلْم دارند رَبَّنَا إِنَّكَ جَامِعُ النَّاسِ لِيَوْمٍ لاَّ رَيْبَ فِيهِ إِنَّ اللّهَ لاَ يُخْلِفُ الْمِيعَادَ بله این نوع رفتار و فرهنگ أُوْلُواْ الألْبَابِ هست،

کسانی که در قلب شان زیغ وجود دارد ی مهابا و تنها با نگاه به بخشی از آیات به تأویل می پردازند در حالیکه الراسخون فی العلم مدام از خداوند درخواست می کنند که دچار لغزش نشوند

و اما در ادامه ی بحث تفاوت راسِخُونَ فِي الْعِلْم و الَّذِينَ في قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ ، الَّذِينَ في قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ وقتی به دنبال بخشی از کتاب هستند با نگاه بخشی به کتاب دنبال بخشی از کتاب هستند ابتغاء فتنه میکنند دنبال فتنه هستند و از این مسیر ابتغاء تأویل آیات رو دنبال میکنند بی مهابا با کتاب خداوند برخورد میکنند به دنبال اصلاح قلب شون نیستند انگار اصلاً نگران نیستند اِبْتِغَاء الْفِتْنَةِ وَ ابْتِغَاء تَأْوِيلِهِ ، در حالی که راسِخُونَ فِي الْعِلْم علی رغم اینکه تأویل کتاب میکنند بر اساس علم خداوندی مدام در درخواست از خداوند هستند رَبَّنَا لاَ تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا نگران قلب شون هستند نگران فضای قلب شون هستند اگه زیغی در قلب شون قرار بگیره اونها به انحراف میافتند هدایت شده هستند ولی از خداوند درخواست میکنند که بعد از این هدایت الان که هدایت شده هستند در قلوب شون زیغ قرار نگیره وَهَبْ لَنَا مِن لَّدُنكَ رَحْمَةً نگاه شون به رحمت خداست رحمتی از جانب خداوند إِنَّكَ أَنتَ الْوَهَّابُ .