کتاب موسی (ع) مِثلِ قرآن، موصوف است به امامت و رحمت، و تحدی قرآن در آوردن کتابی است با همان اثراتی که قرآن دارد
بررسی تحدی قرآن در آیه 23 سوره بقره
یه نکته ای در مورد آیات تحدی. در آیات تحدی از جمله آیاتش، آیه ۲۳ سوره بقره هست. می فرماید، وَ إِن كُنتُمْ فىِ رَيْبٍ مِّمَّا نَزَّلْنَا عَلىَ عَبْدِنَا . اگر شما در ریب هستید از آنچه که ما بر بنده خود نازل کردیم پس بیاورید سوره ای مِّن مِّثْلِهِ از مثل آن. در اینجا وقتی میخواد ترجمه بشه باید چند تا نکته توجه بشه. عبارت چی هست؟ قراره چی بیاورید؟ تحدی به چیه؟ تحدی به سوره ای، بِسُورَةٍ مِّن مِّثْلِهِ. یک سوره ای بیارید، سوره بیارید چی؟ مِن، از. مِّثْلِهِ، اون هو به چی برمیگرده؟ به مِّمَّا نَزَّلْنَا عَلىَ عَبْدِنَا . مِّمَّا نَزَّلْنَا عَلىَ عَبْدِنَا یعنی قرآن یعنی کتاب. نمیگه یک سوره بیارید. میگه یک سوره از مثل قرآن بیارید. خب یه ترجمه که باید اینجا کرد در اون آیه ۲۳ سوره بقره، بِسُورَةٍ مِّن مِّثْلِهِ. از مثل آن و بعد بحث بعدی که باید توجه کرد، ضمیر هو هست در مِّثْلِهِ.
شهادت بر مثل قرآن سبب ایمان به قرآن می شود
بیارید سوره ای شبیه قرآن. سوره ای بیارید از مثل قرآن. در بحث معنا کردن آیات تحدی، آیات سوره احقاف آیه هشتم، نهم تا آیه دوازدهم جزو آیات محوری و آیات مهم در درک معنای تحدی در قرآن هستند. اونجایی که خداوند متعال می فرماید، شهِدَ شَاهِدٌ مِّن بَنىِ إِسْرَ ءِيلَ عَلىَ مِثْلِهِ. مثل قرآن قابل شهادت دادن هست. شاهدی بر اساس شهادت به مثل قرآن، به قرآن ایمان میاره یا رفتار شهادت او به مثل قرآن، رفتار مهمی هست، قابل ستایش هست یک رفتار محوری است مبنای ایمان آوردن هست و در مقابل کفر ورزیدن افراد دیگر نسبت به قرآن قرار میگیره. یعنی شاهد از بنی اسرائیل بر مثل این قرآن شهادت میده پس به قرآن ایمان میاره و افرادی هستند که به قرآن کافر هستند در مقابل افرادی هستند که به قرآن کافر هستند. پس عَلىَ مِثْلِهِ یعنی به عبارتی مثل قرآن معنی داره. مثل قرآن یک شیء است. یک شیئی است که میشه اون شی رو گفت مثل قرآن. به اون شی اطلاق کرد مثل قرآن.
قرآن کتاب موسی (ع) را تصدیق می کند، یعنی کتاب موسی (ع) در صفت امامت و رحمت مثل کتاب رسول الله (ص) است
در ادامه این مسیر قرآن چی مطرح است؟ کتاب موسی. و چه چیزی اونجا در معرفی مثل بودن قرآن ملاک هست و محور این معرفی قرار میگیره؟ آثار کتاب موسی، بروز کتاب موسی برای دیگران. وَ مِن قَبْلِهِ كِتَابُ مُوسىَ إِمَامًا وَ رَحْمَة . از قبل قرآن، کتاب موسی امام و رحمت بود. این امام و رحمت بودن رو بزاریم در معرفی مِثْلِهِ. بالاتر توضیح داد این تورات این کتاب موسی مثل قرآن هست. اینجا توصیف کرد کتاب موسی امام و رحمت است و این کتاب مُّصَدِّق، این مصدقُّ یعنی همان مِثْلِهِ. در معنای مصدقُّ تصدیق اون وجود دارد یعنی همان مِثْلِهِ. خیلی شبیه هم هستند. اینم همونه. این هم داره همون رو تصدیق میکنه، لِّسَانًا عَرَبِيًّا. پس شاهد از بنی اسرائیل، شاهد به قرآن، مثل قرآن بوده. این موضوع رو ما باید لحاظ کنیم در معنا کردن آیات تحدی. آنجایی که خداوند می فرماید، یَأْتُواْ بمِّثْلِ هذا القرآن . فَأْتُواْ بِسُورَةٍ مِّن مِّثْلِه. فَأْتُواْ بِسُورَةٍ مِّثْلِه. یا فَأْتُواْ بعشر سور مثله .
تحدی قرآن در آوردن کتابی است که اثری مثل قرآن داشته باشد
خب در این آیات مستند به آیات سوره احقاف ما باید مثله رو یک شی بگیریم. مثل قرآن رو یک شی بگیریم. یک شیئی غیر از قرآن و شیئی که دارای آثار هست، مثل کتاب موسی، مانند کتاب موسی که دارای آثار هست اماما و رحمه. یه کسی میاد میگه خوب من میتونم یک کتاب بیارم میگم باشه بیار. کتابی بیار، سوره ای بیار که مثل قرآن باشد. مثل قرآن یعنی چی؟ یعنی آثار قرآن رو داشته باشه یه اثری داشته باشه که بگیم این اثر، اثری است مثل قرآن. مانند ماجرای موسی علیه السلام که کتابی آورد اثر داشت و اثرش امام و رحمت بود.